Zmiany w rozliczaniu składników firmowego majątku

BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami

Zgodnie z uregulowaniami obowiązującymi w tym zakresie do 31 grudnia 2021 r., przedsiębiorca będący podatnikiem pdof może wprowadzić do swojej firmy składnik należący do jego prywatnego majątku zakupiony kilka lat wcześniej według ceny zakupu bez względu na to, że jego rzeczywista wartość rynkowa w momencie przekazania go na potrzeby firmowe jest już znacznie niższa niż w chwili zakupu.

Jedynym warunkiem przyjęcia go na stan firmowego majątku w tej wartości jest posiadanie przez przedsiębiorcę dowodu jego zakupu. Przedsiębiorcy możliwość tę najczęściej wykorzystują w odniesieniu do samochodów osobowych. Gdy bowiem taki samochód nabyty został przykładowo 5 lat wcześniej i wykorzystywany był do celów prywatnych, to pomimo że na dzień wprowadzenia do firmy jego realna wartość znacznie odbiega od ceny zakupu (jest od niej znacznie niższa), amortyzowany jest on jak nowy środek trwały.

Z dniem 1 stycznia 2022 r. brzmienia art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof zlikwiduje możliwość stosowania tej praktyki. Co prawda nadal zasadniczo wartość początkowa składnika majątku, który przed uznaniem za składnik firmowego majątku trwałego został nabyty do majątku prywatnego osoby fizycznej i użytkowany był na jej osobiste potrzeby, będzie określana według ceny jego zakupu.

Jednak w sytuacji, gdy jego wartość rynkowa będzie od tej ceny niższa, wartość początkową takiego składnika majątku będzie wyznaczała wartość rynkowa. W efekcie składniki majątku prywatnego wprowadzane do firmy od nowego roku, będą amortyzowane od swojej realnej wartości, która uwzględnia ich faktyczne zużycie sprzed uznania za środek trwały.

W obowiązującym jeszcze do końca bieżącego roku stanie prawnym odpłatne zbycie składnika, który w firmie osoby fizycznej był środkiem trwałym i który został wycofany z działalności w trakcie jej prowadzenia lub po jej likwidacji, skutkuje powstaniem przychodu z prowadzonej przez tę osobę działalności gospodarczej, gdy do zbycia tego dochodzi w okresie 6 lat po takim wycofaniu lub likwidacji. Opisanej reguły nie stosuje się jednak do składników majątkowych użytkowanych w prowadzeniu firmy na podstawie tzw. leasingu operacyjnego - nie są one bowiem składnikami firmowego majątku.

Konsekwentnie, gdy przedsiębiorca po zakończeniu użytkowania w działalności gospodarczej wykupi taki składnik z przeznaczeniem do majątku prywatnego (co najczęściej ma miejsce w przypadku leasingowanych samochodów osobowych), to jeżeli w dalszej kolejności zdecyduje się go sprzedać, wówczas przychód z tej sprzedaży nie stanowi przychodu firmowego, ale przychód ze sprzedaży innych rzeczy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.). W efekcie, gdy do sprzedaży wykupionej z leasingu rzeczy ruchomej dojdzie po upływie 6 miesięcy od dnia nabycia, to z tego tytułu w ogóle nie powstaje przychód w pdof.

Z dniem 1 stycznia 2022 r. katalog przychodów z działalności gospodarczej zapisany w art. 14 ustawy o pdof zostanie rozszerzony o przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych m.in. na potrzeby związane z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 23b ust. 1 ustawy o pdof, czyli przedmiotami umów leasingu operacyjnego przez dodanie do art. 14 ust. 2 punktu 19.

Przychód z ich sprzedaży będzie u przedsiębiorcy powstawał, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, gdy między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności, i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat. To spowoduje, że taka sprzedaż będzie generowała przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej na identycznych zasadach jak powstają przychody ze sprzedaży firmowych środków trwałych.

Z przepisów przejściowych Polskiego Ładu wynika, że nowe uregulowania w omawianym zakresie mają zastosowanie do składników nabytych po dniu 31 grudnia 2021 r. Tym samym obejmą transakcje sprzedaży majątku poleasingowego wykupionego po tej dacie niezależnie od daty zawarcia samej umowy leasingu.

Odpisy amortyzacyjne od nieruchomości i praw o charakterze mieszkalnym stanowiących firmowe środki trwałe, według obowiązujących obecnie przepisów stanowią firmowe koszty podatkowe.

Przewidziana dla nich w obu ustawach o podatku dochodowym, tj. w ustawie o pdof oraz o pdop, stawka amortyzacyjna wynosi 1,5 proc.. Gdy jednak w rozumieniu tych przepisów są to nieruchomości używane lub ulepszone, to stawka ta może wynosić nawet 10 proc.

U przedsiębiorców będących osobami fizycznymi kwota uzyskana z odpłatnego zbycia takich nieruchomości nie stanowi przychodu firmowego. Jest to przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 3 oraz art. 14 ust. 2c ustawy o pdof. W związku z tym u osób fizycznych zbycie m.in. budynku lub lokalu mieszkalnego po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym został on nabyty, nie powoduje powstania przychodu w pdof, co w konsekwencji skutkuje brakiem obowiązku zapłaty podatku z tego tytułu. Jednocześnie odpłatne zbycie nieruchomości mieszkalnej przed upływem tego okresu pozwala na skorzystanie z tzw. ulgi mieszkaniowej.

Polski Ład wyłącza z kosztów podatkowych od 1 stycznia 2022 r. odpisy amortyzacyjne od nieruchomości i praw o charakterze mieszkalnym - i to zarówno na gruncie pdof, jak i pdop (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.). Takie składniki nie tylko nie będą podlegały amortyzacji, ale również nie będą ujmowane w ewidencji środków trwałych.

Wskazane ograniczenia amortyzacyjne będą dotyczyły wszystkich przedsiębiorców bez wyjątku, niezależnie od profilu działalności gospodarczej, w której nieruchomości i prawa mieszkalne są wykorzystywane. W Polskim Ładzie przewidziane zostało jednak rozwiązanie przejściowe przesuwające moment wejścia w życie tych mocno restrykcyjnych dla podatników rozwiązań.

Zgodnie z nim zarówno podatnicy pdof, jak i pdop mogą, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2022 r., zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będących odpowiednio budynkami mieszkalnymi, lokalami mieszkalnymi stanowiącymi odrębną nieruchomość, spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego lub prawem do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Ta możliwość dotyczy jednak wyłącznie wymienionych składników majątkowych nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 r.

- sposób wyceny składników prywatnego majątku wprowadzanych do firmy (art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof) - powstawanie przychodu ze zbycia majątku wykupionego z leasingu operacyjnego (art. 10 ust. 2 pkt 4 oraz art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy o pdof) - likwidacja amortyzacji nieruchomości i praw o charakterze mieszkalnym (art. 22b ust. 1 oraz art. 22c pkt 2 ustawy o pdof i odpowiednio art. 16b ust. 1 oraz art. 16c pkt 2a ustawy o pdop).

autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 98 (1869)