Boże Narodzenie bez wolnego. Nie tylko strażacy pracują w święta

Kto pracuje w święta Bożego Narodzenia? W ostatnim czasie opinię publiczną rozgrzał temat wolnej od pracy Wigilii, która ma stać się faktem od 2025 r. w przypadku pozytywnej oceny nowelizacji ustawy dokonanej przez prezydenta Andrzeja Dudę. Niemniej nawet prezydencki przepis nie zmieni tego, że nie wszyscy mogą korzystać z dni wolnych od pracy na mocy ustawy. Część zawodów pracuje mimo świąt i czerwonych dat w kalendarzu. 

Niemniej nie wszyscy pracujący Polacy sprawdzają to, jak wypadają święta i długie weekendy w 2025 r., gdyż nawet w przypadku dni ustawowo wolnych od pracy spora część zawodów mimo wszystko pojawia się na stanowisku pracy i wypełnia swoje zawodowe obowiązki. 

Pierwszym skojarzeniem będzie to, iż w święta pracują służby. Strażacy Państwowej Straży Pożarnej, policjanci oraz ratownicy medyczni pozostają w gotowości bez względu na to, czy ich służba przypada w dzień powszedni, czy w Boże Narodzenie. Strażacy PSP pracują w trybie 24 h na 48 h (24 godziny ciągłej służby a po niej 48 godzin wolnego), więc każda zmiana spędzi chociaż jeden dzień świąt na jednostce ratowniczo-gaśniczej. 

Policjanci pracują w święta w ramach krótszych zmian np. 6-14 lub 14-22, ale także w godzinach nocnych, czyli od 22 do 6 następnego. Poza ratownikami medycznymi jeżdżącymi w karetce pogotowia do pracy w święta stawiają się również pielęgniarki i lekarze, którzy niosą pomoc medyczną w różnych przypadkach również 25 i 26 grudnia, gdy większość Polaków siedzi przy stole z rodziną lub podróżuje. 

Chociaż służby pracujące w święta to pierwsze skojarzenie po podniesieniu tego tematu, to Polacy często zapominają, że lista zawodów, gdzie pracuje się, mimo dni ustawowo wolnych od pracy jest dłuższa.  

Na wolne z racji świąt w odróżnieniu od kasjerów i doradców klientów w sklepach nie mogą liczyć między innymi pracownicy elektrowni, czy gazowni. Także osoby zatrudnione w przedsiębiorstwach wodociągowych pełnią w Boże Narodzenie dyżury, aby szybko zareagować w razie awarii. Kto jeszcze nie ma wolnego w święta? Na liście tych zawodów znaleźć można między innymi: 

• osoby zatrudnione w handlu i gastronomii, 
• pracownicy hoteli i pensjonatów, 
• osoby zatrudnione w transporcie publicznym oraz w lotnictwie, 
• dyspozytorzy, 
• serwisanci. 

Kierowca autobusu, maszyniści pociągów, stewardesy, pracownicy pogotowia gazowego, czy nawet pracownicy stacji benzynowych nie korzystają z dni wolnych od pracy wynikających z ustawy. Do tego grona zaliczyć można również pracowników służb odśnieżających oraz - o czym większość osób zapomina - personel sprzątający między innymi szpitale, czy miejsca publiczne. 

Pracownicy dobrze wiedzą, że za święto przypadające w sobotę przysługuje im dodatkowy dzień wolnego. Przepisy wskazują jednak, że w niedziele i święta także można pracować, niemniej zgodnie z art. 151 Kodeksu pracy praca ma być wykonywana wyłącznie w sytuacjach, które określają przepisy. 

Przepisy wskazują, że pracownicy mogą pracować w święta w momencie, gdy ich praca związana jest z prowadzeniem akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, dotyczy rolnictwa lub hodowli, polega na ochronie osób lub mienia, czy wykonywane są prace konieczne z uwagi na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Dodatkowo, jak wylicza portal kb.pl, dotyczy to również pracy przy usuwaniu awarii, przeprowadzanie niezbędnych remontów, czy pracy ciągłej.  

Niektórzy pracownicy mają wręcz w warunkach zatrudnienia wpisane pracę w systemie obejmującym pracę w piątki, soboty, niedzielę oraz święta. Mowa o między innymi o dziennikarzach, operatorach kamer, a nawet osób zatrudnionych w działach technicznych serwisów streamingowych. W ramach rozliczenia z pracodawcą dni te są najczęściej odbierane w innych terminach.

Agata Jaroszewska