Spis treści:
- Definicja umowy o pracę i umowy zlecenia
- Status pracownika a zleceniobiorcy
- Obowiązki pracodawcy a zleceniodawcy
- ZUS i opłaty
- Wynagrodzenie - różnice w formie
- Kiedy opłaca się wybrać umowę o pracę, a kiedy umowę zlecenie?
- Umowa zlecenia nie może zastąpić umowy o pracę
- Podsumowanie - co bardziej się opłaca?
Definicja umowy o pracę i umowy zlecenia
Umowa o pracę to jedna z podstawowych form zatrudnienia, regulowana Kodeksem pracy. Oznacza to, że pracownik świadczy pracę na rzecz pracodawcy, wykonując obowiązki określone w umowie, pod jego kierownictwem.
Pracodawca zobowiązany jest m.in. do regularnej wypłaty, przestrzegania praw pracowniczych, udzielania urlopu w odpowiednim wymiarze. Umowa taka może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. W obu przypadkach obowiązuje okres wypowiedzenia.
Z kolei umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną, której przedmiotem jest wykonanie określonej czynności na rzecz zleceniodawcy, jednak nie wiąże się z obowiązkiem przestrzegania przepisów prawa pracy.
W ramach umowy zlecenia osoba wykonująca zlecenie nie podlega tak restrykcyjnym zasadom, jak w przypadku umowy o pracę. Dlatego też jest to zdecydowanie mniej stabilna forma zatrudnienia, jednak w wielu przypadkach może okazać się korzystna.
Status pracownika a zleceniobiorcy
Podstawową różnicą między tymi dwoma umowami jest status zatrudnionej osoby. Pracownik na umowie o pracę jest objęty pełną ochroną prawa pracy. Oznacza to m.in. obowiązek zapewnienia minimalnych wynagrodzeń, urlopu wypoczynkowego, czy opieki zdrowotnej w ramach NFZ.
Z kolei zleceniobiorca nie ma takich uprawnień. Osoba wykonująca umowę zlecenie nie ma prawa do płatnego urlopu ani do takich świadczeń jak na przykład wynagrodzenie chorobowe, chyba że zostanie to odpowiednio zapisane w umowie.
Obowiązki pracodawcy a zleceniodawcy
W przypadku umowy o pracę pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia odpowiednich warunków pracy, dbałości o BHP oraz terminowego wypłacania wynagrodzenia. Ma również obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy oraz przestrzegania przepisów o wynagrodzeniach.
Z kolei zleceniodawca w ramach umowy zlecenia nie musi zapewniać takich warunków. Zlecenie często jest bardziej elastyczne pod względem godzin pracy i sposobu jej wykonywania. Jest to korzystne np. w wolnych zawodach związanych z wykonywaniem określonej usługi, opiniowania czy np. dostarczania treści.
ZUS i opłaty
Umowa o pracę wiąże się z pełnym obciążeniem składkami ZUS. Pracownik ma zapewnione ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a także zyskuje prawo do emerytury. Pracodawca ponosi koszt składek ZUS zarówno za siebie, jak i za pracownika.
Umowa zlecenie jest również obciążona składkami na ZUS, ale zleceniobiorca może samodzielnie zadeklarować, czy chce odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne. Istnieje możliwość zwolnienia z ZUS w przypadku, gdy zleceniobiorca jest już ubezpieczony z innego tytułu.
Wynagrodzenie - różnice w formie
Na umowie o pracę wynagrodzenie jest zazwyczaj określone na podstawie miesięcznej pensji i nie zmienia się, chyba że pracodawca zdecyduje o podwyżce czy przyznaniu premii.
W przypadku umowy zlecenia wynagrodzenie może być uzależnione od wykonanych zadań lub godzin pracy, dlatego elastyczność stawek jest tutaj większa. Zlecenie może więc wiązać się z wyższym wynagrodzeniem za jednostkę pracy, ale jest mniej stabilne niż stała pensja.
Kiedy opłaca się wybrać umowę o pracę, a kiedy umowę zlecenie?
Umowa o pracę jest korzystna dla osób, które szukają stabilności, chcą mieć zapewnione prawa pracownicze oraz korzystać z pełnych świadczeń socjalnych. Jest to również dobra opcja dla osób, które planują długoterminową współpracę z pracodawcą.
Umowa zlecenie natomiast sprawdza się w przypadku osób, które szukają elastyczności, wolą pracować na własnych warunkach lub wykonują zadania przez krótki okres.
Daje to większą swobodę, ale wiąże się z mniejszymi zabezpieczeniami socjalnymi. Osoby preferujące taki styl pracy mogą liczyć na wyższe wynagrodzenie za określoną jednostkę pracy.
Umowa zlecenia nie może zastąpić umowy o pracę
Ze względu na to, że umowa zlecenia wiąże się z niższymi kosztami po stronie pracodawcy (nie ma konieczności opłacania składek ZUS w pełnym wymiarze), to pojawia się pokusa, aby zatrudniać pracowników na podstawie takiego dokumentu, a nie umowy o pracę.
Kodeks pracy jednak dokładnie reguluje tę kwestię. Trzeba pamiętać, że jeśli obowiązki zleceniobiorcy mają cechy obowiązków opisywanych przez umowę o pracę, forma umowy powinna zostać bezwzględnie zmieniona.
Umowa zlecenia może być uznana za umowę o pracę, jeśli spełnia określone warunki, takie jak zależność między stronami, np. kierowanie pracą, przestrzeganie godzin pracy, oraz wykonywanie obowiązków zgodnie z poleceniami zleceniodawcy i w miejscu do tego wyznaczonym.
Podsumowanie - co bardziej się opłaca?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, która umowa jest bardziej opłacalna, ponieważ zależy to od indywidualnej sytuacji. Umowa o pracę daje stabilność, pełne zabezpieczenia socjalne oraz długoterminowe korzyści, podczas gdy umowa zlecenie może oferować większe wynagrodzenie i elastyczność, ale z mniejszymi gwarancjami.
Dla osób szukających zabezpieczeń społecznych, urlopów czy pewności zatrudnienia, umowa o pracę będzie lepszym wyborem. Dla tych, którzy preferują pracę na własnych warunkach i są w stanie zrezygnować z części przywilejów, umowa zlecenie może okazać się bardziej atrakcyjna.
Zawsze jednak warto patrzeć na swoją pracę w perspektywie długoterminowej: ciągłe pracowanie na podstawie umowy zlecenia może przekreślić szansę na zyskanie emerytury.
KO
