Wdrożenie pierwszej tury PPK . Jakie wnioski?

Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami oraz Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych, które zrzeszają TFI i PTE, instytucje prowadzące PPK, przeprowadziły badanie wśród swoich członków, by zebrać doświadczenia po pierwszej turze wdrożenia programu, wyciągnąć z nich wnioski i na tej bazie przygotować rekomendacje rozwoju systemu.

Wdrożenie Pracowniczych Planów Kapitałowych w pierwszym etapie procesu odbyło się płynnie i skutecznie dzięki dużemu zaangażowaniu i wysiłkom instytucji finansowych.

Poziom partycypacji osiągnięty w trakcie pierwszej tury wdrożenia PPK mógł być wyższy, a rezultat wynika przede wszystkim z braku zaufania pracowników do systemu emerytalnego i rynku kapitałowego - wynika z badania IZFiA i IGTE.

W opinii przedstawicieli instytucji finansowych poziom uczestnictwa osiągnięty w trakcie pierwszego etapu wdrożenia PPK mógł być bardziej satysfakcjonujący (66,7%). Na pytanie czy możliwe było uzyskanie wyższego ogólnego poziomu partycypacji pracowników 20% badanych wskazało, że "tak", a 46,7%, że "raczej tak". Przeciwnego zdania, udzielając odpowiedzi "raczej nie" było 13,3% badanych. 20% respondentów nie miało sprecyzowanego zdania w tej kwestii.

Wśród negatywnych czynników warunkujących osiągnięty poziom partycypacji wymieniono przede wszystkim brak zaufania pracowników do systemu emerytalnego i rynku kapitałowego (100%), zbyt małą kampanię informacyjną ze strony rządu (60%) oraz brak kultury oszczędzania i inwestowania w Polsce (33,3%).

W mniejszym stopniu (po 20%) wpływ miały niski poziom wiedzy i sprawności finansowej wśród pracowników, brak pozytywnego zaangażowania pracodawców w promowanie PPK w swojej firmie oraz zbyt niskie pensje. Jeszcze rzadziej, zaledwie po jednym wskazaniu (6,7%), jako przyczyny niskiego uczestnictwa w programie wskazywane były: brak dobrej znajomości produktu (PPK), zbyt krótki okres na wdrożenie PPK, brak możliwości komunikowania historii oszczędzania i inwestowania w PPK, bieżąca koniunktura na polskim rynku kapitałowym oraz niechęć do obniżenia bieżących dochodów.

- Kolejny raz potwierdza się, że na poziom partycypacji w PPK wpływ ma wiele czynników, niemniej jednak mocno rzutują na niego negatywne doświadczenia oraz zawiedzione zaufanie. Pomimo to warto zidentyfikować potrzebne usprawnienia w programie i podjąć działania wspierające rozwój systemu. Dzięki temu będzie można podnieść poziom uczestnictwa. Jednocześnie musimy pamiętać o konieczności uwzględnienia aktualnej sytuacji epidemicznej i gospodarczej w następnych etapach wdrożenia - tłumaczy Małgorzata Rusewicz, prezes zarządu IZFiA oraz prezes IGTE.

Wśród największych zagrożeń dla rozwoju PPK oraz wzrostu liczby uczestników programu wskazane zostały brak obowiązku przekazywania danych kontaktowych instytucjom zarządzającym umożliwiających sprawną komunikację z uczestnikami (46,7%) oraz brak zwolnień podatkowych dla pracowników od wpłat pracodawców (26,7%).

W zdecydowanie mniejszym stopniu jako zagrożenie (po 6,7%) postrzegane są jednoczesna transformacja OFE z opłatą przekształceniową 15%, wpływająca na negatywne postrzeganie stabilności systemu emerytalnego, finansowanie przez pracownika swojej składki plus konieczność zapłaty podatku od składki pracodawcy oraz brak standardów prezentacji wyników inwestycyjnych.

- Kluczową kwestią w profesjonalnym wdrożeniu PPK jest identyfikacja klienta, zrozumienie potrzeb pracodawców i dobre przygotowanie przez zespoły wdrożeniowe stosownej propozycji współpracy dla określonego segmentu klientów. Oferujemy bezpłatne wsparcie Ekspertów Regionalnych PPK w postaci konsultacji oraz szkoleń dla pracowników i pracodawców. Dzięki ścisłej współpracy jesteśmy w stanie pomóc instytucjom finansowym w kolejnych etapach wprowadzenia PPK, aby poziom partycypacji był zgodny z oczekiwanym  - komentuje Robert Zapotoczny, prezes zarządu PFR Portal PPK.  

Zdaniem zdecydowanej większości badanych zakres faktycznego wsparcia udzielonego pracodawcom przy wdrażaniu PPK przez instytucje finansowe przekroczył zakres obowiązków ustawowych (86,7%). W opinii 66,7% ankietowanych zakres wsparcia był znacząco większy, a według 20% był większy od obowiązków ustawowych. 13,3% badanych miało problem z określeniem zakresu udzielonego wsparcia.

Działania instytucji finansowych stanowiły dobrą odpowiedź na potrzeby pracodawców. Oczekiwali oni od instytucji finansowych przede wszystkim wsparcia merytorycznego dla kadry zarządzającej i HR (66,7 proc.), szkoleń dla pracowników (66,7 proc.) oraz wsparcia przy zintegrowaniu systemów kadrowo-płacowych z oprogramowaniem obsługującym PPK (53,3 proc.).

Rzadziej wymieniane były narzędzia komunikacji kierowanej do pracowników (40 proc.), dodatkowe benefity (33,3 proc.), najtańsza oferta (26,7 proc.), czy wsparcie w zaprojektowaniu i prowadzeniu dokumentacji (13,3 proc.).

Rolę instytucji finansowych we wdrożeniu podkreślają również kryteria wyboru stosowane przez pracodawców. Wśród najważniejszych wymieniono zakres wsparcia we wdrożeniu (26,7%), renomę/markę instytucji finansowej (20%) oraz doświadczenie na rynku finansowym/kapitałowym (13,3%).

Koszty prowadzenia programu (6,7%) oraz osiągane wyniki inwestycyjne (6,7%) zdaniem instytucji finansowych nie decydowały o wyborze. Jednocześnie 1/4 instytucji finansowych nie była w stanie wskazać konkretnego kryterium (26,7%), jakim kierowali się pracodawcy.

- Wyniki badania pokazują, że instytucje finansowe wykazały się dużym profesjonalizmem oraz społeczną odpowiedzialnością i wzięły na siebie dodatkowe, niewynikające z ustawy obowiązki dotyczące wdrażania PPK. Udzieliły ponadprogramowego, często bardzo szerokiego wsparcia pracodawcom, by zapewnić jak najlepsze funkcjonowanie planów i wspierać rozwój systemu długoterminowych oszczędności. Wykazywały przy tym dużą kreatywność i profesjonalizm - tłumaczy Małgorzata Rusewicz, prezes zarządu IZFiA oraz prezes IGTE.

Jednocześnie respondenci bardzo dobrze ocenili pracę instytucji, które weryfikowały aplikacje złożone przez TFI i PTE. W ich jednomyślnej opinii przejście przez procedury administracyjne w KNF i PFR Portal przebiegało sprawnie i bez problemów (100%).

- Cieszy nas pozytywna ocena naszej pracy przez instytucje finansowe. Staraliśmy się przygotować praktyczne i proste rozwiązania oraz po partnersku wspierać aplikujące do nas podmioty. Instytucje finansowe mogą liczyć na pomoc PFR Portal PPK. Ze wszystkimi staramy się pracować w sposób profesjonalny, nikogo nie faworyzujemy - na stronie mojeppk.pl prezentujemy w identyczny sposób oferty, zamieszczamy materiały edukacyjne. Organizujemy spotkania z przedstawicielami instytucji finansowych minimum raz na kwartał, a także spotkania indywidualne, co więcej zapraszamy ich reprezentantów do udziału w przygotowywanych lub wspieranych przez nas konferencjach tematycznych  - komentuje Robert Zapotoczny, prezes zarządu PFR Portal PPK.

Według 80 proc. instytucji finansowych, wdrożenie PPK u średnich pracodawców będzie stanowiło większe wyzwanie niż u dużych.

W raporcie wskazano także, że w ocenie instytucji finansowych regulacje prawne dotyczące PPK nie są jasne, precyzyjne i budziły wątpliwości przy praktycznym ich zastosowaniu (93,4 proc. badanych), a czas na przygotowanie oferty, sprzedaż i wdrożenie PPK był zbyt krótki (60 proc.).

Badanie instytucji finansowych prowadzących pracownicze plany kapitałowe "Wdrożenie PPK" zostało przeprowadzone przez IZFiA oraz IGTE metodą CAWI w dniach od 6 lutego do 4 marca 2020 roku na próbie 15 instytucji finansowych, TFI i PTE, członków ww. izb.