Weksel
Weksel to jeden z najstarszych i najbardziej uniwersalnych instrumentów finansowych, który od wieków znajduje zastosowanie w obrocie gospodarczym. Jego specyficzna forma prawna i zasady działania czynią go narzędziem o szerokim zastosowaniu, zarówno w relacjach między przedsiębiorstwami, jak i w kontaktach z instytucjami finansowymi.
Weksel - najważniejsze informacje
Geneza i historia weksla
Historia weksla sięga czasów średniowiecznych, kiedy to w Europie zaczęły rozwijać się szlaki handlowe. Pierwotnie weksel służył jako dokument umożliwiający bezpieczne przemieszczanie się kupców z dużymi sumami pieniędzy. Zamiast przewozić gotówkę, która mogła zostać skradziona, kupiec otrzymywał weksel od swojego bankiera w jednym mieście i mógł go wymienić na pieniądze u innego bankiera w innym miejscu.
Weksel stał się szczególnie popularny w XIII i XIV wieku we Włoszech, gdzie rozwijały się centra handlowe, takie jak Wenecja, Florencja czy Genua. Z czasem instrument ten rozpowszechnił się w całej Europie, a jego zasady uregulowano w licznych kodeksach handlowych.
Obecnie weksel jest uznawany w większości krajów na świecie, a jego podstawowe regulacje znajdują się w Konwencji Genewskiej z 1930 roku.
Czym jest weksel?
Weksel jest dokumentem, który zawiera zobowiązanie jednej strony do zapłaty określonej sumy pieniężnej innej stronie w określonym terminie. Wyróżnia się dwie podstawowe formy weksla: weksel trasowany (ciągniony) oraz weksel własny (sola). Każdy z nich pełni inną funkcję i różni się specyfiką prawną.
- Weksel trasowany (zwany także przekazowym) to dokument, w którym wystawca (trasant) poleca innej osobie (trasatowi) zapłatę określonej sumy pieniężnej na rzecz trzeciej osoby (remitenta).
- Weksel własny to dokument, w którym wystawca zobowiązuje się samodzielnie do zapłaty określonej sumy pieniężnej odbiorcy (remitentowi).
Weksel musi spełniać określone wymogi formalne, aby był ważny. Są to między innymi: nazwa "weksel" w treści dokumentu, bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty określonej sumy, wskazanie terminu i miejsca płatności, oznaczenie osoby, na rzecz której płatność ma zostać dokonana, oraz podpis wystawcy.
Rodzaje weksli
Poza podstawowym podziałem na weksel własny i trasowany, istnieje kilka innych klasyfikacji weksli, w zależności od ich funkcji i zastosowania w praktyce gospodarczej:
- Weksel in blanco: Dokument niekompletny w momencie jego wystawienia. Zawiera jedynie podpis wystawcy, a pozostałe elementy są uzupełniane zgodnie z wcześniejszym porozumieniem między stronami. Tego typu weksle są często wykorzystywane jako zabezpieczenie kredytów.
- Weksel handlowy: Wykorzystywany w transakcjach handlowych, gdzie kupujący zobowiązuje się zapłacić sprzedawcy określoną kwotę w przyszłości.
- Weksel finansowy: Służy głównie do zabezpieczenia zobowiązań finansowych, takich jak pożyczki czy kredyty.
- Weksel skarbowy: Emitowany przez państwo w celu pozyskania krótkoterminowych środków finansowych na pokrycie bieżących wydatków budżetowych.
Funkcje weksla
Weksel pełni kilka istotnych funkcji w obrocie gospodarczym, które przyczyniają się do jego szerokiego zastosowania.
- Zabezpieczenie płatności
- Instrument kredytowy
- Środek obrotu
- Podstawa do dochodzenia roszczeń
Zastosowanie weksla w praktyce
Weksel jest szeroko stosowany zarówno w transakcjach między przedsiębiorstwami, jak i w relacjach z instytucjami finansowymi. Przykładowo, w handlu międzynarodowym weksle trasowane są wykorzystywane do realizacji płatności między partnerami z różnych krajów. Z kolei weksle in blanco są popularne w bankach, gdzie służą jako zabezpieczenie kredytów.
Weksel może być również stosowany w relacjach wewnętrznych przedsiębiorstw, np. do zabezpieczenia płatności między spółkami powiązanymi kapitałowo. Jego elastyczność sprawia, że znajduje zastosowanie w różnych sytuacjach gospodarczych.
Ryzyko związane z używaniem weksli
Choć weksel jest skutecznym narzędziem finansowym, jego stosowanie wiąże się z pewnym ryzykiem. W przypadku weksli in blanco istnieje ryzyko nadużycia przez stronę, która uzupełnia dokument. Może to prowadzić do sporów prawnych, jeśli warunki uzupełnienia nie zostały jasno określone w umowie wekslowej.
Ponadto, brak płynności finansowej trasata lub wystawcy może skutkować brakiem możliwości realizacji płatności. W takich przypadkach weksel staje się dokumentem, którego dochodzenie wartości wymaga postępowania sądowego.
W Polsce kwestie związane z wekslami reguluje Prawo wekslowe z 1936 roku, które określa zasady wystawiania, obrotu i realizacji weksli. Ustawa ta jest dostosowana do międzynarodowych standardów, w tym do postanowień Konwencji Genewskiej.
Weksel, jako instrument prawny, podlega ścisłym regulacjom formalnym.
W przypadku jakichkolwiek uchybień formalnych, takich jak brak wymaganych elementów, weksel może zostać uznany za nieważny.
Weksel - Wiadomości
-
Weksel in blanco, weksel własny. Jakie są rodzaje i czym się różnią?
Poniedziałek, 4 grudnia 2023 (07:10)Większość osób słyszała o wekslach, ale mało kto wie, jak one działają. Nic dziwnego: w praktyce rzadko kiedy mamy z nimi do czynienia, nawet jako przedsiębiorcy. Co warto jednak wiedzieć... -
Weksel. Co to jest i jak go wypełnić?
Wtorek, 28 listopada 2023 (06:08)Weksel to dokument finansowy, który umożliwia zobowiązanie jednej strony do zapłaty określonej sumy na rzecz odbiorcy weksla. Żeby jednak dokument ten był uznany za ważny, musi zostać... -
Umowa wekslowa - zabezpieczenie, czy przepis na kłopoty?
Piątek, 23 lipca 2021 (06:00)Daniel, bohater kolejnego odcinka programu Polsatu "Wolni od długów", pożyczył od znajomego 2 tysiące złotych. Kiedy jednak zabrakło mu pieniędzy na spłatę, okazało się, ze zgodnie z... -
UKNF: Ostrzega przed wekslami inwestycyjnymi
Piątek, 3 lipca 2020 (13:00)Jak podał Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w materiałach promocyjnych weksle inwestycyjne są przedstawiane jako atrakcyjna i bezpieczna alternatywa w lokowania oszczędności. Urząd... -
Pracodawcy zdecydowanie przeciwni unieważnieniu weksli pracowniczych
Czwartek, 7 listopada 2013 (11:54)Organizacje pracodawców protestują przeciwko poselskiemu projektowi nowelizacji Kodeksu pracy, który ma unieważnić zabezpieczenia wekslowe w stosunkach pracy. W czwartek projekt trafił do... -
Sejm pracuje nad wprowadzeniem kar dla firm stosujących weksle w umowach z pracownikami
Wtorek, 24 września 2013 (06:00)Posłowie chcą ukrócić częste obecnie praktyki pracodawców, którzy wymagają od pracowników podpisania umowy z zabezpieczeniem wekslowym na wypadek ewentualnych strat w mieniu zakładu pracy... -
Inspekcja Pracy ostrzega przed podpisywaniem weksli z umową o pracę
Wtorek, 25 września 2012 (15:49)O ostrożność przed podpisywaniem weksli in blanco, których wymagają niektórzy pracodawcy przy zawieraniu umowy o pracę, apelują inspektorzy pracy. Przypominają, że podpisanie weksla nie... -
Miliardy ponownie do wzięcia
Sobota, 5 kwietnia 2008 (10:03)Minister rozwoju regionalnego podpisała rozporządzenie, które pozwoli przedsiębiorcom ubiegać się o dotacje z funduszy unijnych, przyznanych na lata 2007-2013. Czy firmy znów czeka droga...
