Zadatek
Środa, 16 października 2024 (15:38)
Aktualizacja Środa, 16 października 2024 (15:57)
Zadatek to specjalne zabezpieczenie umowne, które służy ochronie interesów obu stron umowy. Jeśli jedna ze stron nie spełni swoich zobowiązań, traci wpłacony zadatek jeżeli była stroną, która go wniosła lub jest zobowiązana do zwrotu zadatku w podwójnej jego wartości.
Zadatek - najważniejsze informacje
Co to jest zadatek?
Celem zadatku jest zwiększenie szans na to, że umowa zostanie wykonana zgodnie z ustaleniami stron. Co istotne, efekt "dyscyplinujący" zadatku dotyczy zarówno strony, która go wpłaca jak i tej, która go otrzymuje.
Decydują o tym przepisy zawarte w art. 394 par.1 Kodeksu cywilnego, które stanowią, że w przypadku niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może od umowy odstąpić bez wyznaczania dodatkowego terminu i zatrzymać otrzymany zadatek, a jeśli to ona wpłaciła zadatek, może domagać się zwrotu sumy dwukrotnie wyższej od wpłaconej.
Zadatek może przyjąć formę określonej kwoty pieniężnej lub rzeczy ruchomej. Wartość zadatku nie powinna przekraczać wartości przyszłego zobowiązania.
Zadatek jest często wykorzystywany w umowach przedwstępnych, takich jak umowy sprzedaży nieruchomości czy pojazdów. Służy jako gwarancja dla obu stron, zabezpieczając je przed ryzykiem rezygnacji z umowy przez drugą stronę tuż przed jej finalizacją.
Różnice między zadatkiem i zaliczką?
Zadatek i zaliczka to terminy często używane zamiennie, choć wiążą się z różnymi konsekwencjami prawnymi. W przeciwieństwie do zadatku, zaliczka jest kwotą pieniężną, która zazwyczaj podlega zwrotowi, nawet jeśli umowa nie zostanie wykonana.
Ważne jest, że sama nazwa użyta w umowie dla określenia przekazanej kwoty nie musi być decydująca. Zgodnie z art. 65 par.2 Kodeksu cywilnego kluczowe jest zbadanie wspólnego zamiaru stron i celu umowy, a nie tylko opieranie się na literalnym brzmieniu tekstu. Dlatego często określenie czy strony umówiły się na zadatek, czy zaliczkę, może przysporzyć trudności w praktyce.
Czy zadatek jest zwrotny?
Zadatek jest bardziej złożony niż zaliczka, głównie ze względu na jego funkcję zabezpieczającą zarówno interesy kupującego jak i sprzedającego. W jaki sposób zadatek może chronić obie strony? To zależy od okoliczności, które przyczyniły się do niewypełnienia umowy.
Oto co warto wiedzieć:
- Jeśli sprzedający nie spełnił warunków umowy z własnej winy, masz prawo żądać zwrotu wpłaconego zadatku. W takiej sytuacji przysługuje Ci prawo do otrzymania dwukrotności wpłaconej kwoty.
- Jeśli to kupujący nie wywiązał się z umowy, wpłacony zadatek przepada.
- Zadatek powinien zostać zwrócony, gdy umowa nie doszła do skutku z przyczyn niezależnych od obu stron. Zatem, zadatek służy zabezpieczeniu wykonania umowy, a jego zwrot lub utrata są bezpośrednio powiązane z przyczynami niewykonania zobowiązania.
Rola zadatku w umowach przedwstępnych?
Zadatek ma istotne znaczenie w umowach przedwstępnych, szczególnie w transakcjach dotyczących nieruchomości. Warto przy tym odwołać się do art. 390 par. 2 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeśli umowa przedwstępna spełnia wszystkie wymagania prawne, w tym wymogi formy niezbędne do zawarcia umowy właściwej, uprawniona strona może żądać zawarcia ostatecznej umowy.
Jeśli więc umowa przedwstępna, na przykład dotycząca sprzedaży nieruchomości została zawarta w formie aktu notarialnego (choć nie jest to wymóg), a umowa właściwa nie zostaje zawarta w wyznaczonym terminie z winy strony odbierającej zadatek, wówczas strona, która wpłaciła zadatek ma prawo żądać zwrotu podwójnej jego wartości oraz może dochodzić przed sądem zawarcia umowy przyrzeczonej.
Dlaczego warto wybrać zadatek?
Ta forma zabezpieczenia umowy niesie ze sobą wiele korzyści. Odstępujący od umowy, który przyjął zadatek, nie musi udowadniać poniesienia szkody ani określać jej wysokości, aby zatrzymać zadatek.
W przypadku umowy niewzajemnej, odstępujący od umowy nie musi wykazywać utraty znaczenia świadczenia, co byłoby wymagane gdyby zadatek nie był przewidziany.
W umowie wzajemnej osoba odstępująca od umowy z zadatkiem nie jest zobowiązana do wyznaczania dodatkowego terminu dla wykonania zobowiązania, co jest wymagane jeśli zadatek nie byłby częścią umowy. Jeśli strona odstępująca przyjęła zadatek, może go zatrzymać bez konieczności prowadzenia postępowania sądowego, co eliminuje potrzebę uzyskania wyroku sądowego i jego egzekucji.
Strona, która wręczyła zadatek i odstępuje od umowy może domagać się zwrotu dwukrotności jego wartości, bez konieczności wykazywania i udowodnienia w sądzie poniesionej szkody oraz jej wysokości.
Zadatek - Wiadomości
-
Zadatek a zaliczka. Jaka jest różnica i co podlega zwrotowi?
Sobota, 29 lipca 2023 (11:00)Podczas zawierania umowy np. przy zakupie nieruchomości często jesteśmy zobowiązani do wpłaty określonej kwoty, która ma niejako stanowić zaliczkę na poczet umowy. Może jednak okazać się,... -
Zadatek a zaliczka. Czym się różnią i które z nich można zwrócić?
Niedziela, 16 kwietnia 2023 (06:00)Zadatek i zaliczka to dwa pojęcia, które często pojawiają się w umowach dotyczących różnego rodzaju transakcji - zakupu produktów, wykonywania usługi czy zakupu nieruchomości. Chcąc w... -
Zaliczka a zadatek. Jaka jest różnica i co podlega zwrotowi?
Poniedziałek, 25 kwietnia 2022 (15:08)Zaliczka a zadatek. Mimo, że pojęcia te często używane są jako synonimy, w rzeczywistości znaczą coś zupełnie innego i wywołują odmienne konsekwencje finansowe. Jaka jest różnica pomiędzy... -
Zadatek - co trzeba wiedzieć?
Wtorek, 12 kwietnia 2011 (12:52)Zadatek - zgodnie z definicją zaczerpniętą ze słownika języka polskiego jest to część należności wpłacana z góry jako gwarancja zapłacenia całej sumy. Natomiast w języku prawniczym mianem...
