Producenci wody czują się dyskryminowani. Wskazują na absurd w przepisach

Jakub Miszułowicz, business insight manager, z Grupy Nałęczów Zdrój w wywiadzie dla portalspozywczy.pl przypomniał, że woda butelkowana jest objęta 23-proc. VAT-em, tymczasem producenci m.in. napojów zawierających co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego czy napoi na bazie mleka, korzystają z 5-proc. stawki VAT. Część zgodnie z przepisami nie płaci także opłaty cukrowej lub jest objęta niższą stawką podatku cukrowego. Zdaniem Miszułowicza producenci wody są poszkodowani przez obecne przepisy.

Czytaj także: Limit zwolnienia z VAT dla małych firm. O ile wzrośnie? Dwie propozycje na stole

"Mówimy o dyskryminacji wody w porównaniu z innymi napojami z dodatkiem cukru i generalnie o braku logiki w takim podejściu do ochrony zdrowia i działań profilaktycznych" - stwierdza przedstawiciel Grupy Nałęczów, dodając, że branża od dawna zabiega o zmianę prawa.

"Regularnie słyszymy jednak od Ministerstwa Finansów, że naszego kraju nie stać na zwiększenie dostępności wody mineralnej. Co jest dla nas zupełnie niezrozumiałe skoro równocześnie stać nas na subsydiowanie słodkich napojów z 20-proc. zawartością soków, korzystających od lat z obniżonej preferencyjnej stawki VAT" - mówi Miszułowicz. Sugeruje również, że niektórzy producenci napojów mogą "naginać" obecne przepisy, by korzystać z preferencyjnych stawek i nie płacić opłaty cukrowej.

Czytaj także: Polska ma jajka, ale i tak trzeba je importować. Powodem obietnice sieci handlowych

"Preferencyjna stawka VAT i ulgi w opłacie cukrowej dla napojów z dodatkiem soku spowodowały, że na stawce podstawowej w tym segmencie zostały już tylko nieliczne towary. Są to przede wszystkim globalnie sprzedawane napoje, które nie mogą sobie pozwolić na zmianę receptury, napoje alkoholowe i właśnie woda butelkowana. Większość napojów owocowych, ale także napojów izotonicznych, suplementów diety czy nawet herbat mrożonych i piw bezalkoholowych, korzysta dzisiaj z 5-proc. stawki VAT" - zauważa. Miszułowicz wskazuje nie tylko na "brak logiki" w obecnych przepisach, ale także na potrzebę promowania spożywania czystej wody, bez domieszek substancji słodzących i smakowych. 

"Z raportu przygotowanego przez NFZ o epidemii otyłości w Polsce wynika, że w samym 2023 roku wartość refundacji leczenia chorób będących głównymi konsekwencjami otyłości wyniosła 6,6 mld zł. Obrazuje to skalę problemu, który będzie się tylko pogłębiał bez podjęcia działań prewencyjnych" - powiedział przedstawiciel Grupy Nałęczów. 

Oprócz VAT, producenci napojów słodzonych od 1 stycznia 2021 roku, muszą płacić podatek cukrowy. Opłata ta jest uzależniona od zawartości cukru w produkcie i składa się z dwóch elementów:

• Opłaty stałej wynoszącej 0,50 zł - za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju, lub za zawartość (w jakiejkolwiek ilości) co najmniej jednej substancji słodzącej
• Opłaty zmiennej wynoszącej 0,05 zł - za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju.

Do napojów zawierających taurynę lub kofeinę doliczana jest opłata wynosząca 0,10 zł w przeliczeniu na litr napoju. Napoje zawierające powyżej 5 g cukrów w 100 ml mogą zostać objęte niższym podatkiem cukrowym (wyłącznie opłatą zmienną), jeśli:

• udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi co najmniej 20 proc. składu
• są roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi (np. napoje izotoniczne)

Opłacie cukrowej nie podlegają natomiast napoje, które są:

• wyrobami medycznymi suplementami diety
• żywnością specjalnego przeznaczenia, preparatami do początkowego i dalszego żywienia niemowląt
• wyrobami akcyzowymi
• zawierają więcej niż 20% soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego, a zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g na 100 ml napoju
• roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi, w których zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju
• wyrobami na bazie mleka albo jego przetworów (na przykład jogurty, maślanki, kefiry, mleko zsiadłe).

Jak podają wiadomoscihandlowe.pl w pierwszym roku obowiązywania podatku cukrowego, do kasy państwa wpłynęło z tego tytułu 1,625 mld zł, a w 2022 roku 1,499 mld zł. Rok później uzyskano podobną sumę. W pierwszej połowie 2024 roku wpływy do budżetu wyniosły 714,66 mln zł. 

Serwis przytacza także dane dotyczące liczby podmiotów zobowiązanych do płacenia podatku cukrowego. Do września 2022 roku takich płatników było ponad 500 w każdym miesiącu. Potem ani razu nie przekroczono tej granicy, a w pierwszych dwóch miesiącach 2024 roku liczba płatników spadła poniżej 450.