Zmiany przepisów w dziedziczeniu. Nowe zasady dla spadkobierców dotkną alimenciarzy

W środę 15 listopada w życie wejdą nowe przepisy dotyczące spadku. Sejm znowelizował Kodeks cywilny, a zmiany wprowadzono ustawą z dnia 28 lipca 2023 roku. Nowe przepisy mają uprościć oraz skrócić postępowanie spadkowe - zmiany opisuje "Rzeczpospolita". 

Najważniejszą zmianą w nowym prawie spadkowym będzie ograniczenie osób uprawnionych do dziedziczenia w przypadku, kiedy osoba zmarła nie zostawiła po sobie testamentu. Jeszcze do połowy listopada obowiązuje zasada, że jeżeli nie ma osób uprawnionych do dziedziczenia z pierwszego i drugiego kręgu (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa), to dziedziczyć mogą dziadkowie spadkodawcy od strony matki i ojca, a dopiero później, jeżeli któreś z nich nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy przypada wujom, stryjom oraz ciotkom zmarłego. Następni w kolejce są kuzyni i ich potomstwo.

Od 15 listopada w przypadku, kiedy nie będzie dziadków, ich dzieci i wnuków, to sąd nie będzie szukał dalszych osób uprawnionych do dziedziczenia, tylko cały spadek przejmie gmina, w której spadkodawca mieszkał przed śmiercią. 

Co ważne, bez zmian pozostaje pierwszy i drugi krąg dziedziczenia. Zmiany nie obejmą również zmarłych przed 15 listopada 2023 roku, czyli przed datą obowiązywania nowych przepisów. 

Druga istotną zmianą jest wprowadzenie nowej przesłanki, która umożliwia sądowi uznanie, że osoba jest niegodna odziedziczenia spadku. Do tej pory przesłanka dotyczyła osób, które umyślnie dopuściły się ciężkiego przestępstwa w stosunku do osoby zostawiającej spadek, zmusiły spadkodawcę do sporządzenia testamentu lub zniszczyły testament zmarłego. 

Kto od 15 listopada może być uznanym za niegodnego dziedziczenia spadku? 

• Spadkobierca, który uporczywie uchylał się wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem.

• Spadkobierca, który uporczywie uchylał się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

W zmienionych przepisach wprowadzono także nowe terminy dotyczące dziedziczenia. Bez zmian pozostaje możliwość odrzucenia spadku, zwłaszcza w przypadku, jeżeli zmarły zostawił po sobie długi. Do tej pory wnioskodawca miał sześć miesięcy na sporządzenie odpowiedniego oświadczenia. Od teraz będzie możliwość zawieszenia tego terminu, w przypadku, kiedy przyjęcie lub odrzucenie spadku wymaga decyzji sądu.  

Dotyczy to przede wszystkich niepełnoletnich. To w ich imieniu rodzice mogą zadecydować o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, ale muszą w tej sprawie wystąpić do sądu rodzinnego. Od tej pory, termin sześciu miesięcy na podjęcie decyzji będzie liczyć się od momentu wydania decyzji przez sąd.