Nowe regulacje rynku kapitałowego
29 lipca 2005 r. Sejm RP uchwalił trzy ustawy regulujące na nowo rynek kapitałowy1. Zmiany zakładają poprawienie pozycji konkurencyjnej dla polskich podmiotów działających na rynku kapitałowym, harmonizację z prawem Unii Europejskiej (m. in. nowa forma i zasady zatwierdzania prospektu emisyjnego) oraz wzmocnienie nadzoru nad rynkiem.
Duży ruch na rynku pierwotnym
W 2005 r. KPWiG zatwierdziła prospekty emisyjne 51 spółek, w tym 37 nowych (z tego w I połowie roku 33 nowych, dla porównania w całym 2004 r. zatwierdzono prospekty 61 spółek, w tym 45 nowych). Wartość ofert publicznych akcji wyniosła ok. 7 mld zł (w 2004 r. - 12,87 mld zł). Największą transakcją na rynku pierwotnym w 2005 r. była oferta publiczna akcji PGNiG (wartość - 2,68 mld zł).
Fundusze inwestycyjne i domy maklerskie
Komisja wyraziła zgodę na utworzenie 4 nowych towarzystw funduszy inwestycyjnych (Opera TFI, Investors TFI, Intrum Justitia TFI, Superfund TFI) oraz 42 nowych funduszy inwestycyjnych (w tym 21 otwartych, 4 specjalistycznych otwartych oraz 17 zamkniętych). Licencję KPWiG mają 23 towarzystwa funduszy inwestycyjnych zarządzające 190 funduszami inwestycyjnymi (w tym 134 otwartymi). Prawie dwukrotnie wzrosły aktywa netto funduszy inwestycyjnych (z 37,72 mld zł w grudniu 2004 r. do 56,81 mld zł w listopadzie 2005 r.). Zezwolenie KPWiG otrzymał pierwszy na polskim rynku fundusz sekurytyzacyjny (PKO/Credit Suisse TFI) i hedgingowy (Superfund TFI).
Zezwolenie Komisji otrzymały 4 nowe domy maklerskie (DI Nehrebetius, DM IPOPEMA, Secus Asset Management, X-Trade Brokers DM) oraz 2 banki oferujące w swoich "okienkach" usługi maklerskie (Bank Millennium, BRE Bank). Licencję KPWiG posiadają 43 podmioty prowadzące działalność maklerską (34 domy maklerskie, 5 biur maklerskich w bankach i 4 banki). Do rejestru agentów firmy inwestycyjnej zostały wpisane dwie pierwsze firmy (Bank Millennium SA i Xelion. Doradcy Finansowi sp. z o.o.).
W 2005 r. na listę maklerów papierów wartościowych zostało wpisanych 20 osób, na listę maklerów giełd towarowych 14 osób, a na listę doradców inwestycyjnych 6 osób (w sumie maklerów papierów wartościowych jest 1799, maklerów giełd towarowych - 107, a doradców inwestycyjnych - 229).
Zwalczanie nadużyć na rynku kapitałowym
W 2005 r. wszczęto 50 postępowań wyjaśniających. Dotyczyły one głównie: niedopełnienia przez "insiderów" obowiązków informacyjnych dot. transakcji akcjami ich spółek (21), podejrzenia ujawnienia i wykorzystania informacji poufnej (9), podejrzenia manipulacji instrumentem finansowym (6) i niedopełnienia obowiązków informacyjnych przez spółkę publiczną lub jej akcjonariuszy (4). Zakończyło się 53 postępowań wyjaśniających (12 razy wszczęto postępowanie administracyjne, 12 razy zawiadomiono Prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, w 32 przypadkach nie stwierdzono, że doszło do naruszenia przepisów prawa). 16 postępowań wyjaśniających nadal jest w toku.
Komisja nałożyła na nadzorowane podmioty kary pieniężne na łączną kwotę 1,8 mln zł (w tym: 1,43 mln zł na spółki publiczne za niewłaściwe wykonywanie obowiązków informacyjnych, 165 tys. zł na podmioty prowadzące działalność maklerską, 95 tys. zł na towarzystwa funduszy inwestycyjnych, 10o tys. zł na członka władz spółki publicznej za wykorzystanie informacji poufnej oraz 10 tys. zł na "insiderów" za nieprzekazanie informacji o transakcjach akcjami swoich spółek). W 2004 r. kary wyniosły łącznie 2,5 mln zł (na spółki publiczne 1,1 mln zł, na podmioty prowadzące działalność maklerską 900 tys. zł, na towarzystwa funduszy inwestycyjnych 550 tys. zł oraz na osoby fizyczne za niedopełnienie obowiązków informacyjnych o transakcjach akcjami osób zarządzających spółką 5,5 tys. zł), a w 2003 r. 1,56 mln zł.
Z listy maklerów papierów wartościowych w 2005 roku skreślono 3 osoby, a uprawnienia 8 osób zostały zawieszone na okres 3-4 miesięcy (w 2004 roku z listy maklerów skreślono 8 osób, zawieszono uprawnienia 4 maklerów na okres 3-6 miesięcy oraz zawieszono uprawnienia 1 doradcy inwestycyjnego na 6 miesięcy).
W 2005 r. urząd KPWiG skierował do Prokuratury 42 zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (obejmowały łącznie 53 naruszenia przepisów prawa). W roku 2004 42 zawiadomienia obejmowały 48 naruszeń przepisów. W 2005 r. zawiadomienia dotyczyły najczęściej podejrzenia popełnienia następujących przestępstw: manipulacja instrumentem finansowym (11), prowadzenie działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi bez wymaganego zezwolenia (10), ujawnienie i wykorzystanie informacji poufnej (6), niedopełnienie obowiązków informacyjnych związanych z posiadaniem znacznych pakietów akcji w spółce publicznej (5). Przed rokiem zawiadomienia dotyczyły najczęściej proponowania nabycia papierów wartościowych bez zgody Komisji (21), manipulacji instrumentem finansowym (6) i prowadzenia działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi bez wymaganego zezwolenia (4). Łącznie w latach 2000 - 2005 urząd Komisji skierował do Prokuratury 277 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
Organizacja pracy
W 2005 r. odbyły się 22 posiedzenia KPWiG (w 2004 r. - 15). Komisja podjęła 745 uchwał. Wiele decyzji jest podejmowanych w tzw. "trybie obiegowym" między posiedzeniami (89 uchwał na 745, czyli ok. 12%).
Polska w Unii Europejskiej i współpraca międzynarodowa
Po wejściu Polski do UE firmy inwestycyjne z Europejskiego Obszaru Gospodarczego uzyskały możliwość prowadzenia działalności w Polsce. Warunkiem koniecznym rozpoczęcia działalności jest jedynie przesłanie zawiadomienia o tym zamiarze do KPWiG. Do KPWiG wpłynęło łącznie 289 notyfikacji o zamiarze rozpoczęcia prowadzenia działalności maklerskiej w Polsce bez otwierania oddziału przez podmioty z Unii Europejskiej oraz 10 notyfikacji o zamiarze rozpoczęcia prowadzenia działalności maklerskiej w Polsce w formie oddziału. 22 zagranicznych funduszy inwestycyjnych przeszło procedurę notyfikacji i może zbywać w naszym kraju swoje tytuły uczestnictwa.
KPWiG aktywnie uczestniczy w pracach europejskich i międzynarodowych organizacji zrzeszających regulatorów papierów wartościowych. Największym tego typu zrzeszeniem jest założona w 1983 roku Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO - International Organization of Securities Commissions), skupiająca instytucje nadzorujące rynki kapitałowe i finansowe z 108 krajów. W IOSCO duży nacisk kładzie się na wymianę informacji pomiędzy instytucjami nadzorującymi rynki finansowe z różnych krajów. Opracowane w IOSCO Multilateral Memorandum of Understanding (MmoU) jest pierwszym globalnym porozumieniem o wymianie informacji pomiędzy regulatorami rynku kapitałowego. Ustanawia ono zasady wielostronnej współpracy przy zwalczaniu przestępstw na rynkach kapitałowych. KPWiG została sygnatariuszem Wielostronnego Porozumienia o Współpracy i Wymianie Informacji w dniu 4 listopada 2003 roku. Dotychczas do MMoU przystąpiło 27 instytucji nadzorujących rynki kapitałowe z krajów zrzeszonych w IOSCO.
Wydarzenia
KPWiG wykluczyła z obrotu (nowe prawo zastąpiło termin "wycofanie z publicznego obrotu" określeniem "zniesienie dematerializacji") papiery wartościowe 19 spółek (w tym: 4 na wniosek emitenta, 2 przestały być emitentami, a 13 za notoryczne niewykonywanie obowiązków informacyjnych ).
8 marca 2005 r. KPWiG nałożyła na członka władz spółki publicznej karę pieniężną w wysokości 100 tys. zł za wykorzystanie informacji poufnej (od 24 października 2005 r. obowiązuje zakaz dokonywania transakcji akcjami spółki publicznej przez "insiderów" w czasie trwania tzw. "okresów zamkniętych"). W dniu 28 listopada 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę inwestora i utrzymał w mocy decyzję KPWiG.
Sąd Okręgowy w Łodzi wydał w dniu 22 lipca 2005 r. wyrok uznający powództwo cywilne wniesione przez Przewodniczącego KPWiG i orzeczenie zapłaty przez menedżerów spółki 4Media SA odszkodowania wysokości 2,22 mln zł na rzecz akcjonariuszy spółki.
KPWiG zorganizowała 10 seminariów o nowych regulacjach rynku kapitałowego, w których łącznie wzięło udział prawie 900 osób (niektórzy "przez internet"). Z okazji XIV rocznicy powstania KPWiG w dniu 4 czerwca 2005 roku w siedzibie urzędu odbył się "Dzień Otwarty".
31 października 2005 r. z funkcji Zastępcy Przewodniczącego KPWiG ustąpił Pan Zbigniew Mrowiec. Z dniem 10 grudnia 2005 r. na stanowisko Zastępcy Przewodniczącego Komisji został powołany Pan Paweł Pelc.
1. Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych" , "ustawa o obrocie instrumentami finansowymi" i "ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym" od 24 października 2005 r. zastąpiły "Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi".
Źródło: KPWiG
