Czas na obowiązkową wymianę dachu powoli mija. Wciąż wypłacają dofinansowanie

Nawet 20 tysięcy złotych dofinansowania - tyle dotacji można otrzymać na pozbycie się azbestu i wymianę dachu. Na dofinansowanie mogą liczyć rolnicy (np. do wymiany pokrycia dachowego na budynkach gospodarczych), ale również dla właścicieli domów jednorodzinnych przewidziane są dodatkowe pieniądze. 

Azbest z polskich domów musi zniknąć do końca 2033 roku, dlatego uruchomiono specjalny program, który ma wspomóc finansowo w tej inwestycji.

"Ogólnopolski program finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest" prowadzony jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Kto jest jego beneficjentem?  

• Gminy,
• związki międzygminne,
• powiaty działające na rzecz właścicieli lub posiadaczy domów na ich terenie. 

W naborze na 2023 roku przewidziano łączną kwotę dofinansowania sięgającą 100 mln zł - środki są oferowane w formie bezzwrotnych dotacji. 

Miasta oraz gminy uzyskują dofinansowania z NFOŚiGW za pośrednictwem wojewódzkich oddziałów. W każdej też gminie przewidziane są inne programy wspierające przedsięwzięcie wymiany dachu oraz wywiezienie, odbiór i utylizację płyt eternitu. 

Dofinansowanie do wymiany dachów przysługuje rolnikom - w ostatnim czasie mogli oni liczyć na szczególnie hojne dofinansowanie - właścicielom domów jednorodzinnych, a także mieszkańcom gmin, którym programy są oferowane przez gminy miejskie i wiejskie.

Na duże dofinansowanie mogą liczyć przede wszystkim rolnicy. Co prawda termin składania wniosków minął 15 listopada 2022 roku, ale wsparcie finansowe rozłożono na kilka lat i zakończy się ono w 2025 roku. Dofinansowanie do wymiany dachu można przyjąć w formie zaliczki - jest ona później wypłacana w wysokości do 50 proc. przyznanej dotacji.

Rolnicy muszą jednak spełnić kilka formalności: 

• uzyskać zgodę na ustanowienie zabezpieczenia w postaci weksla in blanco,
• a także złożyć deklarację wekslową sporządzoną na formularzu udostępnionym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR).

Obecnie nie ma oddzielnego dofinansowania do wymiany dachów dla domów jednorodzinnych. Trzeba to zrobić na własny koszt, ale gminy mają obowiązek odebrać i zutylizować azbest i produkty azbestopodobne - mieszkanie nie ponosi za to żadnych kosztów. 

Dofinansowanie na wymianę dachu dla budynku jednorodzinnego można za to uzyskać z ulgi termomodernizacyjnej. Skorzystanie z takiej możliwości pozwala zaoszczędzić od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych, a więc jest się o co starać.

Jest jednak jeden warunek. O dotację z ulgi można się starać, jeżeli wraz z wymianą dachu zmniejszą się koszty za ogrzewania. Oznacza to, że wymiana dachu musi oznaczać ocieplenie wymienianego porycia. Poniesione na termomodernizację wydatki należy wykazać w formularzu PIT/O, załączanym do zeznania rocznego PIT-37, PIT-36, PIT 36L lub PIT-28.

Koszty mogą obejmować zarówno ułożenie nowego dachu, jak i zakupione materiały. Rodzaje materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją termomodernizacji muszą być jednak ujęte w przepisach - wynika z rozporządzenia ministra inwestycji i rozwoju z 21 grudnia 2018 roku. 

Pieniądze na wymianę dachu można otrzymać także z programów lokalnych i samorządowych - należy o nie pytać w urzędach, tam również powinny zostać podane wszystkie terminy. 

Gminy mają obowiązek odbioru i utylizacji niebezpiecznego azbestu na koszt prowadzonych programów. Jednostka podpisuje umowę z NFOŚiGW i z pozyskanych środków finansuje operację. 

Płyty azbestu ułożone w stos i szczelnie zapakowane wystarczy złożyć przed posesją, a po pewnym czasie zostaną one odebrane - czasem może to być nawet kilka miesięcy. W różnych gminach terminy odbioru są inne. Zazwyczaj ma to miejsce dwa razy w roku. 

W akcji mogą uczestniczyć zarówno rolnicy, jak i osoby nieprowadzące takiej działalności. Niektóre gminy odbierają azbest także od lokalnych firm. 

Maksymalna kwota dofinansowania do wymiany dachu to nawet 20 tys. zł - nawet tyle może wynieść dodatek.

Najwięcej mogą otrzymać rolnicy. W ramach Krajowego Planu Odbudowy rolnicy mogą wymienić 500 metrów kwadratowych powierzchni dachu - każdy wymieniony metr kwadratowy to 40 zł dotacji. Dofinansowanie będzie wypłacane po wykonaniu przedsięwzięcia w ramach płatności końcowej.

Natomiast kwota odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej nie może przekroczyć 53 tys. zł i wliczane są w to wszystkie przedsięwzięcia podatnika włącznie ze wszystkimi budynkami, których jest właścicielem. 

W Polsce działa Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032. Ma on na celu, jak najszybsze usunięcie azbestu z polskich dachów oraz minimalizację negatywnych skutków zdrowotnych i środowiskowych. W naszym kraju walczymy z nim już od dwunastu lat, a wciąż nie usunięto nawet 1/5 dachów zawierających szkodliwy azbest.