Nowe unijne regulacje dotyczące jakości handlowej soków, nektarów oraz dżemów, konfitur, galaretek, marmolad i powideł zmieniają podejście do składu tych popularnych produktów. Przepisy ogłoszone pod koniec lipca 2025 r. przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi to krajowe wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1438. Jak wyjaśnia Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS), mają one służyć poprawie jakości i przejrzystości oferty na rynku, a także lepiej odpowiadać na oczekiwania konsumentów w zakresie zawartości cukru i owoców.
Mniej cukru w sokach to nie wszystko, pojawi się nowa kategoria produktów
Rozporządzenie dotyczące soków i nektarów wprowadza nową kategorię produktów: soki owocowe o obniżonej zawartości cukrów, a także ich warianty z zagęszczonego soku lub koncentratu. Obniżenie zawartości cukrów naturalnie występujących musi wynosić co najmniej 30 proc. w porównaniu z przeciętnym typem danego soku.
Jak informuje IJHARS, aby uzyskać taki efekt, producenci będą mogli stosować filtrację membranową lub fermentację drożdżową. W uzasadnionych przypadkach do takich produktów będzie można dodać wodę - wyłącznie w ilości potrzebnej do przywrócenia objętości po usunięciu cukrów. Zmiany obejmują także składniki stosowane w produkcji. Na liście dozwolonych substancji znalazły się białka z nasion słonecznika, które mogą być używane do klarowania soków.
Dodatkowo wprowadzono nową pozycję do wykazu owoców - orzech kokosowy (Cocos nucifera L.) - z określeniem minimalnej zawartości ekstraktu (skala Brix) dla soków i przecierów kokosowych. W przypadku nektarów, wprowadzono ograniczenia dotyczące dopuszczalnej ilości dodawanego cukru lub miodu, szczególnie w produktach, które naturalnie są słodkie i mają niską kwasowość.
Dżemy, galaretki i marmolady z większą ilością owoców
Cukier ponownie znalazł się w trudnym miejscu w procesie produkcji, gdyż jest on wypychany z etykiety przez owoce. W przypadku przetworów owocowych zmiany są bowiem równie znaczące. Rozporządzenie zmieniające przepisy dotyczące dżemów, konfitur, galaretek, marmolad i powideł wprowadza zwiększone wymagania co do zawartości owoców. IJHARS wskazuje, że zarówno dżemy zwykłe, jak i ekstra, będą musiały zawierać więcej surowca owocowego na każdy kilogram gotowego produktu.
Zmieniono również samą nazwę produktu. Określenie "marmolada" w odniesieniu do wyrobów z owoców cytrusowych, będzie mogło być stosowane tylko jeśli zostanie zaznaczone, że to "marmolada z owoców cytrusowych". Rozszerzono też listę dodatków możliwych do wykorzystania w procesie produkcji - nowe przepisy pozwalają na stosowanie zagęszczonych soków owocowych oraz zagęszczonego soku z buraków ćwikłowych. Jedną z istotnych zmian jest również rezygnacja z możliwości konserwowania owoców dwutlenkiem siarki, co wpisuje się w szerszy trend ograniczania stosowania dodatków chemicznych w żywności.
Zmiany w etykietach w przygotowaniu
Nowe podejście do składu i kategorii produktów będzie również widoczne na opakowaniach. Jak wskazuje IJHARS, obecnie trwa proces legislacyjny związany ze zmianami w zasadach znakowania środków spożywczych, które będą uwzględniały postanowienia unijnej dyrektywy. Zmienią się więc również etykiety soków, nektarów i przetworów owocowych - tak, by konsument miał pełniejszą informację o składzie, kategorii i zawartości cukru.
Nowe przepisy - kiedy i co się zmieni? Wszystkie nowe wymagania zaczną obowiązywać od 14 czerwca 2026 roku, ale ich wpływ może być odczuwalny wcześniej. Już w nadchodzących miesiącach część producentów zacznie dostosowywać receptury i etykiety do przyszłych standardów. Na sklepowych półkach będzie łatwiej rozpoznać produkty o niższej zawartości cukru i wyższym udziale owoców - zgodne z nowymi normami, które mają sprzyjać bardziej świadomym wyborom konsumenckim.
Agata Siwek
