Mundial 2022: To najdroższa impreza w historii. Kontrowersje nie milkną

To będą najdroższe mistrzostwa świata ze wszystkich, jakie się do tej pory odbyły. Łączny koszt katarskiego mundialu sięga 220 mld dolarów. Ale czy może być niższy, skoro w ramach przygotowań wybudowano zupełnie nowe miasto (Lusail)?

Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej (FIFA) już w 2010 roku ogłosiła, że największy na świecie spektakl piłkarski po raz pierwszy uświetni ziemię Bliskiego Wschodu. Od tego czasu mistrzostwa świata w 2022 roku wywołują mnóstwo kontrowersji. Od zarzutów o łapówkarstwo i łamanie praw człowieka po problemy budżetowe. Turniej skłonił wielu do krytykowania FIFA za nagradzanie problematycznych zachowań.

Katar ogłosił projekt stworzenia zaawansowanego społeczeństwa, zdolnego do podtrzymania swojego rozwoju i zapewnienia wysokiego standardu życia swoim obywatelom. Jednym z głównych fundamentów przyszłości Kataru ma być sport. Z tego powodu kraj złożył zakończone sukcesami oferty na organizację Pucharu Azji AFC w 2011 roku oraz Igrzysk Arabskich. Kraj ten zaznaczył również swoją obecność w europejskiej piłce nożnej. Qatar Airways zapłaciły 163 mln dolarów za sponsorowanie meczów FC Barcelony w 2010 roku, a bezpośrednie inwestycje w Paris Saint-Germain poprzez Qatari Travel Authority wyniosły ponad 1,08 mld dolarów.     

Tymczasem w 2011 roku były wiceprezes FIFA Jack Warner upublicznił e-maile, w których twierdził, że Katar (a konkretnie prezydent AFC Mohamed Bin Hammam) "kupił" prawa do wygrania przetargu. W 2014 roku "The Sunday Times" poinformował, że Mohamed Bin Hammam dokonał płatności w łącznej wysokości 5 mln dolarów dla urzędników piłkarskich w zamian za ich wsparcie dla oferty Kataru. Dodatkowo FIFA otrzymała rzekomo 880 milionów dolarów w dwóch ratach od Al Jazeera w oczekiwaniu na udaną ofertę. Katarscy urzędnicy zaprzeczyli wszelkim zarzutom.

W 2014 roku FIFA, kierowana wówczas przez Seppa Blattera, oczyściła Katar z podejrzeń o łapówkarstwo. Tyle że rok później Blatter zrezygnował ze stanowiska w związku z formalnym dochodzeniem karnym prowadzonym przez szwajcarskich urzędników.

Koszty związane z nowymi stadionami w Katarze wahają się od 6,5 do 10 miliardów dolarów - jest to znaczny wzrost w stosunku do proponowanych w początkowej ofercie 4 miliardów dolarów. Wciąż jednak pozostaje do rozliczenia około 210 miliardów dolarów. Duża część kosztów infrastruktury związanych z mistrzostwami świata w piłce nożnej jest częścią szerszego planu Kataru 2030: zbudowania centrum innowacji z hotelami, zaawansowanym transportem podziemnym, stadionami i lotniskami. Chociaż mistrzostwa świata w piłce nożnej przyspieszyły te projekty, są to w dużej mierze inwestycje długoterminowe.

Położony nad Zatoką Perską Katar ma przyciągnąć 1,2 mln gości, ale jeszcze pół roku temu kraj dysponował tylko 30 tys. pokoi hotelowych, z których 80 proc. zostało wcześniej zarezerwowanych przez FIFA dla drużyn piłkarskich, urzędników i sponsorów. Aby zwiększyć możliwości zakwaterowania, organizatorzy oferują wspólne pokoje w pustych mieszkaniach, willach, wioskach kibiców i namiotach w tradycyjnym stylu na pustyni.

Dwa statki wycieczkowe zostaną przekształcone w pływające hotele, które będą zacumowane w porcie w Doha. Wszystkie te działania mają dodać do rynku nawet 70 tys. pokoi. W oświadczeniu dla BBC, Najwyższy Komitet Dostaw i Dziedzictwa powiedział, że państwo Zatoki Perskiej dostarczy do 130 tys. pokoi na czas turnieju.

BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami

Przez lata Katar był oskarżany o łamanie praw człowieka w związku z jego wysiłkami zmierzającymi do zbudowania infrastruktury niezbędnej do organizacji mistrzostw świata. Według organizacji praw człowieka Amnesty International, w kraju pracuje 1,7 mln pracowników migrujących, co stanowi ponad 90 proc. siły roboczej w populacji liczącej 2,9 mln osób. Od początku budowy sportowych obiektów pojawiają się apele o poprawę warunków zarówno dla krajowych, jak i zagranicznych robotników. Już w 2013 roku Amnesty international wezwała do przeprowadzenia dochodzeń.

System Kafala - który wiąże pracowników migrujących z konkretnym pracodawcą lub sponsorem, a następnie monitoruje ich i jest zwykle odpowiedzialny za ich wizę i status prawny - obciążają nadużycia. Wprawdzie katarski rząd uchwalił nowe przepisy mające na celu poprawę warunków pracowników i zaczął ich godziwie opłacać, ale jeszcze w 2022 roku przyznał się do działań wyzyskujących pracowników. Z kolei raporty Amnesty International sugerują, że nadużycia w prywatnym sektorze ochrony - na który będzie coraz większe zapotrzebowanie podczas mistrzostw świata - pozostają powszechne. Raport sugerował, że ochroniarze, z którymi Amnesty przeprowadziła wywiady, "wiedzieli, że ich pracodawcy łamią prawo, ale czuli się bezsilni, aby rzucić im wyzwanie".

Krzysztof Maciejewski