Poczta Polska to spółka Skarbu Państwa z wieloletnią tradycją, będąca operatorem wyznaczonym do świadczenia powszechnych usług pocztowych. Ma ona obowiązek dostarczania przesyłek na terenie całego kraju, w tym w najmniejszych miejscowościach. W praktyce Poczta nadal odgrywa istotną rolę w systemie obiegu dokumentów urzędowych, sądowych czy korespondencji między obywatelami a instytucjami publicznymi. Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował jednak o sygnalizowanych problemach z doręczaniem przez listonoszy przesyłek. Instytucja postanowiła działać.
Problemy z doręczeniami, coraz więcej skarg na jakość usług Poczty Polskiej
Jak informuje Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich w specjalnym komunikacie, od dłuższego czasu do urzędu wpływają liczne skargi dotyczące jakości usług Poczty Polskiej. Dotyczą one przede wszystkim przesyłek poleconych, a więc tych kluczowych w komunikacji na linii obywatele - urzędy, sądy i inne instytucje.
Najczęściej podnoszonym problemem jest brak awiza, zarówno pierwszego, jak i powtórnego. Brak tej niepozornej kartki w skrzynce pocztowej uniemożliwia adresatom odbiór ważnych dokumentów i może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, takich jak utrata możliwości obrony swoich praw. RPO chce wyjaśnień i ewentualnych działań, aby to zmienić.
Nieprawidłowości w Poczcie Polskiej zagrażają prawom obywateli
W polskim porządku prawnym skuteczne doręczenie pisma oznacza rozpoczęcie biegu terminów procesowych. Gdy przesyłka nie zostaje odebrana, a awizo nie zostaje wystawione, często dochodzi do sytuacji, w której strona postępowania dowiaduje się o jego przebiegu dopiero na etapie egzekucji. Niemożność udowodnienia, że nie otrzymało się zawiadomienia, stawia obywateli w wyjątkowo trudnej sytuacji, zmuszając sądy do prowadzenia dodatkowych postępowań wyjaśniających.
Na poparcie deklaracji uderzających w jakość usług Poczty Polskiej pada przykład skarżącego, który zwrócił się do RPO z wiadomością, że "nie otrzymał awiz, wobec czego nie dowiedział się o próbie doręczenia pisma ws. egzaminu przy rekrutacji do Policji. Przed nieprawidłowym postępowaniem doręczyciela nie uchronił go także e-monitoring, bo nie otrzymał informacji w formie smsa lub maila".
Jest to jeden z głównych powodów, dla których RPO podniósł temat ewentualnej kontroli. Jak czytamy w komunikacie wyjaśniającym, ze względu na skalę sygnałów i powagę problemu, Rzecznik Praw Obywatelskich Piotr Mierzejewski zwrócił się do dyrektor Departamentu Rynku Pocztowego w UKE z pytaniem, czy urząd identyfikuje problemy związane z funkcjonowaniem Poczty Polskiej i jakie działania zostały lub zostaną podjęte w tej sprawie.
RPO zaznacza, że mimo postępującej cyfryzacji i wprowadzania e-doręczeń, tradycyjna korespondencja nadal pozostaje podstawowym sposobem komunikacji państwa z obywatelem w wielu obszarach.
Kondycja Poczty Polskiej się pogarsza?
Krytyczna ocena jakości usług Poczty Polskiej zbiega się w czasie z trudną sytuacją ekonomiczną spółki. Firma zmaga się z malejącymi przychodami, rosnącymi kosztami i konkurencją ze strony prywatnych firm kurierskich. Pomimo prób restrukturyzacji, sytuacja Poczty wciąż budzi obawy - zarówno wśród pracowników, jak i obywateli, dla których stabilność operatora pocztowego ma istotne znaczenie.
W ostatnich latach Poczta Polska odnotowuje spadek przychodów. W 2022 roku przychody netto ze sprzedaży wyniosły 594,4 mln zł, co stanowiło wzrost o zaledwie 2 proc. w porównaniu do roku 2021. Dla porównania, inne firmy kurierskie, takie jak InPost, odnotowały wzrost przychodów o 898 proc. w tym samym okresie. Równocześnie koszty działalności operacyjnej Poczty Polskiej w 2023 roku wyniosły 55,4 mln zł, przewyższając przychody netto ze sprzedaży, co skutkowało stratą netto na poziomie 10,2 mln zł . Wydatki te obejmowały m.in. wynagrodzenia pracowników, usługi obce oraz zużycie materiałów i energii.
Agata Jaroszewska
