Transformacja energetyczna może być tańsza niż szacował PiS. "Wepchnęli nas w pułapkę"

• Transformacja energetyczna w Polsce może być tańsza niż oszacowano w obowiązującej Polityce Energetycznej Polski do 2040 roku - uważa wiceminister Urszula Zielińska
• Dokument zakłada potrzeby inwestycyjne rzędu 1,6 bln zł w całej gospodarce i 0,9 mld zł w elektroenergetyce
• Strategia została przyjęta przez rząd Zjednoczonej Prawicy w 2021 roku
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad aktualizacją dokumentu

Transformacja energetyczna - czyli przede wszystkim odejście od węgla i przejście na bezemisyjne źródła energii - może być tańsza niż zakładał poprzedni rząd. Tak wynika z wypowiedzi wiceszefowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska Urszuli Zielińskiej. Udzieliła ona wywiadu Polskiej Agencji Prasowej, w którym była pytana o Politykę Energetyczną Polski do 2040 roku (PEP2040). To dokument strategiczny, który musiała przyjąć Polska. Obecna wersja została przygotowana przez rząd Prawa i Sprawiedliwości i przyjęta w 2021 roku. 

PEP2040 z 2021 roku zakłada koszty inwestycji w transformację rzędu 1,6 bln zł dla całej gospodarki i do 890 mld zł dla elektroenergetyki. Wiceminister Zielińska wskazała jednak, że Polska być może nie będzie musiała ponosić aż tak wysokich kosztów. To dlatego, że Polska ma - zgodnie z polityką obecnego rządu - mniej inwestować w gaz ziemny. 

- Mam wątpliwości, czy ta kwota będzie tak gigantyczna. Autorzy poprzedniego PEP2040, zaplanowali bardzo duży udział gazu i tym samym wepchnęli nas w pułapkę wysokich inwestycji w infrastrukturę przejściową, ale też wysokich cen tego surowca - wskazała Zielińska w wywiadzie.

- My nie chcemy tego robić - zaznaczyła, mówiąc o polityce obecnego gabinetu. - Postawimy na źródła energii, które wyprodukujemy tutaj w Polsce, czym zminimalizujemy ryzyka geopolityczne mające wpływ na ceny. Dlatego uważam, że koszty transformacji, które pokażemy, czy to w Krajowym Planie na rzecz Energetyki i Klimatu czy w PEP2040 będą niższe - powiedziała Zielińska.

Przypomnijmy, że zgodnie z polityką UE gaz ziemny przed rosyjską agresją na Ukrainę miał być istotnym paliwem przejściowym, wykorzystywanym w okresie odchodzenia od węgla na rzecz energetyki bezemisyjnej. Spalanie gazu wiąże się z mniejszymi emisjami niż spalanie węgla. Nie oznacza jednak całkowitej redukcji emisji gazów cieplarnianych - politykę UE krytykowali więc ekolodzy i osoby zajmujące się ochroną klimatu.

Po tym, jak Rosja zaatakowała Ukrainę w 2022 roku, UE zrewidowała swoją politykę energetyczną. Chodziło głównie o zmniejszenie zależności od importu gazu z Rosji. Jednym ze sposobów miało być ogólne zmniejszenie konsumpcji gazu. Paliwo to odgrywa więc obecnie mniejszą rolę w unijnej polityce energetycznej niż jeszcze kilka lat temu. Akty prawne takie jak dyrektywa budynkowa, która niedługo może wejść w życie, zakładają wręcz odejście od gazu ziemnego jako paliwa w nowych sektorach. O odchodzeniu od gazu ziemnego w ogrzewaniu budynków pisaliśmy między innymi tutaj.

Nad nową wersją PEP2040 pracował już poprzedni rząd. Nie udało mu się jednak jej przyjąć. Chce ją przedstawić natomiast gabinet Donalda Tuska, jeszcze w tym roku. W strategii większą rolę z pewnością odegrają odnawialne źródła energii.

- Przede wszystkim zostanie urealniony potencjał źródeł energii odnawialnej. Chcemy oszacować go realistycznie, zgodnie z możliwościami polskiej gospodarki, która będzie rozwijała się dobrze tylko wtedy, gdy energetykę oprzemy na tanich, najlepiej krajowych źródłach, a nie importowanych, których ceny w czasach kryzysu szaleją - mówiła o pracach Zielińska w wywiadzie dla PAP.  Jak dodała, Polska może także osiągnąć znacznie większy udział OZE w swoim miksie energetycznym niż zakładane przez poprzedni rząd 50 procent.

Jak zaznaczyła Urszula Zielińska, w nowej wersji dokumentu nie będzie za to kolejnych nowych inwestycji gazowych. - Udział gazu krótkookresowo prawdopodobnie wzrośnie ze względu na już rozpoczęte inwestycje, ale następnie będzie systematycznie spadać. Zdecydowanie nie będziemy zachęcać do kolejnych inwestycji gazowych, bo jest to źródło zbyt wysokoemisyjne - będziemy płacić coraz więcej za pozwolenia na emisje, a banki nie będą chciały finansować kolejnych inwestycji gazowych - podkreśliła wiceszefowa MKiŚ.

- Mamy przeskalowane inwestycje gazowe i za parę lat będziemy się zastanawiali, co z nimi zrobić, jak przekształcić je na wodór, będziemy mieli ogromny problem z tzw. kosztami osieroconymi. Jako Zieloni od lat przed tym przestrzegaliśmy - dodała.

Pytana, czy w perspektywie 2040 roku będzie jeszcze miejsce na węgiel w polskim miksie energetycznym, odparła, że prace MKiŚ w tym obszarze zależą od rozwiązań dla sektora węglowego, które mogą być gotowe w połowie roku. - Nasza praca musi być zintegrowana z tym, co robi Ministerstwo Przemysłu i Ministerstwo Aktywów Państwowych. Dokumenty powinny być oparte na wspólnych założeniach, a następnie skonsultowane - powiedziała wiceminister Zielińska.