Program "Czyste Powietrze" z nową odsłoną i większą kontrolą. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) to kluczowa instytucja finansująca działania ekologiczne w Polsce. Zajmuje się wspieraniem inwestycji zmniejszających emisję zanieczyszczeń, wspieraniem odnawialnych źródeł energii oraz poprawą efektywności energetycznej. Jednym z jego najbardziej znanych programów jest "Czyste Powietrze", skierowany do właścicieli domów jednorodzinnych, którzy chcą poprawić standard energetyczny budynków. Podczas Impact25 Interia Biznes rozmawiała z Dorotą Zawadzką-Stępniak, prezes NFOŚiGW.
Nowa edycja programu "Czyste Powietrze" to większe wsparcie i kontrola?
Zobacz również:
NFOŚiGW stawia na efekty i uczciwość. 31 marca 2025 roku ruszyła nowa odsłona programu "Czyste Powietrze", z budżetem w wysokości 10 miliardów złotych, finansowanym ze środków Funduszu Modernizacyjnego. Nowa edycja jest adresowana przede wszystkim do osób ubogich energetycznie, które bez wsparcia nie są w stanie poradzić sobie z wysokimi rachunkami za energię.
- Chcieliśmy uszczelnić program, aby nie dochodziło do nadużyć, ale również zapewnić, że osoby najbardziej potrzebujące nie zostaną pozostawione same sobie - tłumaczyła prezes NFOŚiGW, Dorota Zawadzka-Stępniak podczas Impact25.
Dotychczas, w poprzedniej edycji, złożono około miliona wniosków, z czego pół miliona zostało zrealizowanych. Ponad 200 tys. domów przeszło pełną termomodernizację, co pozwoliło na ograniczenie emisji CO₂ o ponad milion ton oraz zmniejszenie zużycia węgla w domach na podobnym poziomie.
Anioły stróże dla beneficjentów
Jedną z kluczowych nowości programu jest wprowadzenie instytucji operatora - tzw. "anioła stróża", który pomaga beneficjentowi przejść przez cały proces inwestycji - od decyzji, przez realizację, aż po jej zakończenie.
- To ogromne wsparcie, szczególnie dla najuboższych. Operator to osoba, która nie tylko doradzi, ale też dopilnuje, by wszystko przebiegło zgodnie z planem - podkreśla Zawadzka-Stępniak.
Funkcję operatorów pełnią lokalne gminy lub wojewódzkie fundusze ochrony środowiska. Celem tej roli jest nie tylko pomoc mieszkańcom, ale również zabezpieczenie funduszy publicznych przed nieprawidłowościami.
Skala nadużyć była duża. Dlatego wprowadzono limity
W rozmowie z Interią Biznes prezes NFOŚiGW potwierdziła, że skala nieprawidłowości w poprzednich edycjach programu była znaczna. Chodziło m.in. o zawyżone ceny usług i urządzeń wskazane na fakturach, które nie odpowiadały realnym kosztom rynkowym.
- Nie możemy pozwolić na to, by środki publiczne były wydatkowane niezgodnie z prawem. Stąd decyzja o czasowym wstrzymaniu programu w listopadzie 2024 roku oraz wprowadzeniu maksymalnych stawek dotacji w nowej edycji - wyjaśnia Zawadzka-Stępniak.
Te zmiany mają na celu nie tylko ochronę funduszu, ale też zapewnienie beneficjentom uczciwego i transparentnego procesu rozliczeń. Obecnie trwa jeszcze weryfikacja faktur i wniosków w niektórych województwach. NFOŚiGW nie podaje dokładnych liczb, ponieważ dane zmieniają się codziennie, ale zapewnia, że nadrabianie zaległości to absolutny priorytet.
Audyty i magazyny energii, czyli krok ku przyszłości
W nowej edycji obowiązkowe stały się audyty energetyczne przed rozpoczęciem inwestycji oraz świadectwa charakterystyki energetycznej po jej zakończeniu. To zmiana, która ma zapewnić lepsze planowanie i kontrolę efektów.
Choć magazyny energii nie są objęte programem "Czyste Powietrze", Fundusz wspiera je w innych inicjatywach, takich jak "Mój Prąd" czy "Moja Elektrownia Wiatrowa". - Uważamy, że w magazynach energii leży przyszłość - deklaruje prezeska Funduszu.
Całą rozmowę z Dorotą Zawadzką-Stępniak, prezes NFOŚiGW, przeprowadzoną przez Interię Biznes podczas Impact w Poznaniu, możesz obejrzeć w wideo poniżej.
Rozmawiała Agata Jaroszewska
