Podatek od zakupu mieszkania. Kto go płaci i ile wynosi?

Podatek od zakupu mieszkania to obowiązek spoczywający na barkach kupującego nieruchomość. Warto zdać sobie sprawę z faktu, że finalnie kwota potrzebna do jej nabycia jest wyższa niż ta w ogłoszeniu. To dlatego, że do tej trzeba dodać także chociażby taksę notarialną czy ubezpieczenie, ale także opłaty sądowe za wpisy do księgi wieczystej czy koszty pozyskania dokumentów niezbędnych do finalizacji transakcji. A do tego dochodzi jeszcze jedna danina. To podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC), czyli tzw. podatek od wzbogacenia.

Podatek od zakupu mieszkania został wprowadzony na mocy przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z 9 września 2000 roku. Ustawa ta została znowelizowana w 2004 roku. Kto płaci podatek od zakupu mieszkania? W praktyce jest opłatą ponoszoną przez każdego, kto dokonuje czynności prawnych zakupu i nie opłaca przy tym VAT-u. To oznacza, że płaci się go również w przypadku wzbogacenia przy sprzedaży auta, ale to nie wszystko. Obok podatku od zakupu mieszkania obowiązują również danina od spadków i darowizn. Ta, co zrozumiałe, uiszczana jest przez osoby obdarowane darowizną lub spadkobierców.

Warto również pamiętać, że podatek od zakupu mieszkania płaci zarówno osoba zaciągająca w tym celu kredyt hipoteczny, jak i osoba posiadająca wystarczającą ilości gotówki. Należy jednak pamiętać, że nie w każdym przypadku konieczna jest zapłata podatku PCC.

Podatek od zakupu mieszkania płaci się w przypadku rynku wtórnego. Jest to z założenia mniej korzystna forma zdobycia nieruchomości, ponieważ na kupującym ciąży obowiązek niemałej daniny. Ile wynosi podatek od zakupu mieszkania? 

Ten w przypadku rynku wtórnego wynosi 2 proc. wartości rynkowej nieruchomości. Ta jest obliczana oraz jednocześnie odprowadzany bezpośrednio przez notariusza sporządzającego umowę. Jeśli nasze mieszkanie kosztuje 600 000 zł, to kwota podatku wyniesie 12000 zł.

Ile wynosi podatek od zakupu mieszkania z rynku pierwotnego? Dla tych, którzy zamierzają zamieszkać w nowym budownictwie, mamy dobrą informację. Zgoła sytuacja jest inna, ponieważ w przypadku mieszkania z rynku pierwotnego to deweloperzy są opodatkowani już podatkiem VAT lub z niego zwolnieni. A dzięki temu nowy właściciel nie płaci podatku od zakupu mieszkania.

Przeczytaj również: Będzie tani kredyt, ale nie będzie mieszkań? "Dostępność coraz mniejsza" 

W Polsce obowiązuje zasada o unikaniu podwójnego opodatkowania i nie ma takich sytuacji, w których należałoby jednocześnie uiścić zarówno podatek VAT, jak i PCC. Wysokość podatku VAT przy zakupie lokalu mieszkalnego jest już wliczona w jego cenę. Nie ma obowiązku składania deklaracji do urzędu skarbowego.

W ubiegłym roku wprowadzono ponadto przepisy obciążające 6-proc. stawką podatku nabywców większej liczby lokali. Obowiązuje ona, gdy: 

• Kupujący nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych, albo szósty z kolei, wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej
• Kupujący nabywa udział w co najmniej sześciu lokalach mieszkalnych, albo w szóstym z kolei, wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej

Jak wspomnieliśmy, podatek PCC najczęściej za kupującego płaci notariusz w ramach usługi. Ten nie tylko oblicza jego wysokość, ale także składa do urzędu skarbowego deklarację podatkową PCC-3. Notariusz wpłaca podatek od zakupu mieszkania, a właściciele finalnie opłaca go wraz z kosztami usługi. Kiedy należy zapłacić podatek od kupna mieszkania? Na to jest 14 dni od daty powstania obowiązku podatkowego.

Przy nabyciu lokalu na rynku wtórnym obowiązek podatkowy powstaje w dniu zawarcia umowy kupna-sprzedaży oraz w dniu wypełnienia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub podpisania umowy notarialnej, która zawiera zapis o jej ustanowieniu. W pierwszym przypadku chodzi o umowę właściwą przeniesienia własności nieruchomości, a nie umowę przedwstępną.

Obok nieruchomości z rynku pierwotnego jest jeszcze kilka innych wyjątków, kiedy nie dochodzi do obowiązku zapłaty daniny. Kto nie płaci podatku od zakupu mieszkania? Ten nie powstaje w sytuacji zakupu mieszkania od spółdzielni z prawem spółdzielczym własnościowym. W przypadku takich lokali właścicielem pozostaje wciąż spółdzielnia, dlatego sam wykup mieszkania w spółdzielni mieszkaniowej nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.

Kto nie płaci podatku od zakupu mieszkania? Tego nie będą musie również ci, którzy wykupują mieszkanie komunalne w rozumieniu przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Kolejny wyjątek z reguły to także lokale zakupione na podstawie przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska. W tych przypadkach podatek od zakupu nieruchomości nie obowiązuje. 

Od 31 sierpnia ubiegłego roku w życie weszły przepisy, które zwalniają z 2-proc. podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) zakup pierwszego w życiu podatnika mieszkania lub domu z rynku wtórnego.

Zwolnienie przysługuje, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, a żadnej z nich w dniu zakupu prawa do mieszkania lub domu nie przysługuje i przed tym dniem nie przysługiwało prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ani udział w tych prawach.

Wyjątek dotyczy osób, które w dniu zawarcia umowy sprzedaży posiadają lub przed tym dniem posiadały udział w takich prawach, ale nie przekracza lub nie przekraczał on 50 proc. i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Przeczytaj również:

Wiceminister jednoznacznie o nakładach na mieszkania: Niewystarczające, ale mam pomysł

Opłaty we wspólnotach ostro w górę. Nawet 90 tys. zł do zapłaty za błąd jednego sąsiada

Miliony Polaków czekają przymusowe remonty domów. Bruksela zmienia przepisy