Nadchodzą ważne zmiany w VAT i akcyzie. Wejdą w życie już od 1 stycznia

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji 10 września. Ministerstwo Finansów podkreśliło, że zmiany są odpowiedzią na postulaty podatników. Zostały one pogrupowane w trzy kategorie tematyczne - dotyczące podatku od towarów i usług (VAT), akcyzy i kas rejestrujących. "Przyjęte rozwiązania łącznie przyczynią się do poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej" - uważa MF.

Jeśli chodzi o VAT, to MF chce dostosować obecny zakres stawek obniżonych do limitu wprowadzonego w dyrektywie VAT, a także doprecyzować regulacje w obszarze stawek VAT po 4 latach funkcjonowania nowej matrycy stawek VAT.

W efekcie wprowadzanych zmian podatkowych część stawek VAT ulegnie obniżeniu, a część - podwyższeniu.

I tak, z projektu wynika, że stawką 0 proc. VAT zostanie objęta dostawa statków ratowniczych i łodzi ratunkowych, które są wykorzystywane na morzu, a nie są statkami i łodziami pełnomorskimi. W myśl obecnych przepisów zerową stawką objęte są pełnomorskie statki ratownicze i łodzie ratunkowe.

MF obniży też stawkę VAT na dostawę kubeczków menstruacyjnych z 23 proc. do 5 proc.  Jak wskazano, dostawa pozostałych produktów higienicznych dla kobiet jest objęta właśnie stawką 5 proc. - ujednolicenie stawki VAT resort uznał więc za "zasadne", wsłuchując się w postulaty o jednakowe traktowanie na gruncie VAT produktów higienicznych dla kobiet.

Przedłużone zostanie obowiązywanie 8-procentowej stawki VAT na wyroby medyczne dopuszczone do obrotu na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy o wyrobach medycznych. Obecne przepisy przewidują, że stawkę tę stosuje się do 27 maja 2025 r. Po tej dacie, na skutek proponowanych działań MF, miałaby ona dalej obowiązywać.

W dwóch przypadkach stawki VAT ulegną podwyższeniu. Dotyczyć to będzie:

• dostaw koni, osłów, mułów, osłomułów używanych w rolnictwie - stawka wzrośnie tutaj z 8 proc. do 23 proc.;
• dostaw wyrobów z konopi siewnej (Cannabis sativa) do palenia lub do wdychania bez spalania - również w tym przypadku stawka VAT wzrośnie z 8 proc. do 23 proc.

Dodatkowo MF chce doprecyzować, że 8-procentową stawką VAT będą objęte "nawozy i środki ochrony roślin - zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej, oraz pasze i karmy dla zwierząt gospodarskich i domowych". Wskazano, że obecne przepisy VAT nie precyzują, co należy rozumieć pod pojęciem nawozu, środka ochrony roślin oraz paszy, co powoduje wątpliwości interpretacyjne i ma swoje konsekwencje w orzecznictwie krajowym. W projekcie przyjęto rozwiązania, które eliminują te wątpliwości.

Do zmian w VAT należy też zaliczyć plan przedłużenia mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT na gaz w systemie gazowym, na energię elektryczną w systemie elektroenergetycznym i na usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Obecnie przepisy przewidują, że mechanizm ten - mający charakter uszczelniający, a więc zapobiegający wyłudzeniom - będzie można stosować do końca lutego 2025 r. MF chce wydłużyć termin do 31 grudnia 2026 r. Przypomnijmy, w mechanizmie odwrotnego obciążenia (ang. reverse charge) VAT uiszcza nabywca, a nie sprzedawca.

Zmiany w ustawie o podatku akcyzowym przewidziane w projekcie MF polegają na wprowadzeniu następujących rozwiązań:

• zwrotu akcyzy od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w Polsce w celu ich wywozu za granicę (reeksportu) - obecnie zwrot akcyzy przysługuje tylko od samochodów osobowych, które przed wywozem za granicę nie były zarejestrowane w kraju;
• zwolnienia od akcyzy dla samochodów osobowych rejestrowanych profesjonalnie na terytorium kraju w celu wykonywania jazd testowych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, które będą przedmiotem badań naukowych lub prac rozwojowych w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej - MF podkreśliło, że wychodzi tu naprzeciw oczekiwaniom firm prowadzących działalność badawczo-rozwojową, w związku z sygnalizowanymi potrzebami ułatwień w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Resort finansów chce też zrezygnować z wprowadzenia obowiązku integracji kas fiskalnych typu online z terminalami płatniczymi. Obowiązek ten był odroczony do końca 2024 r. W praktyce jego wypełnienie przez sprzedawców okazało się jednak nierealne.

"Po cyklu spotkań z organizacjami, m.in. Fundacją Polska Bezgotówkowa, Fundacją Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego i Komitetem Agentów Rozliczeniowych przy Związku Banków Polskich okazało się, że różnorodność używanych urządzeń (w tym producentów) na rynku typu: terminal płatniczy, nie pozwala na pełną integrację z używanymi przez podatników kasami rejestrującymi" - przypomniał resort, dodając, że dlatego właśnie zdecydowano się na odroczenie wymogu. "Niemniej odroczenie integracji nie wyeliminowało problemów technicznych, które były podstawą tego odroczenia" - przyznało MF. Dlaczego? Na rynku brak jest terminali, które dałoby się zintegrować z kasami fiskalnymi typu online. Wskazano też na inne przeszkody techniczne, m.in. na fakt, że terminale płatnicze i kasy rejestrujące nie posiadają pasujących do siebie interfejsów komunikacyjnych.

"Mając na uwadze powyższe, proponuje się wyłączenie formalnoprawnego obowiązku dokonania przez podatnika integracji kas rejestrujących z terminalami płatniczymi i wprowadzenie obowiązku raportowania danych przez agentów rozliczeniowych - bezterminowo. Jest to rozwiązanie korzystne dla przedsiębiorców" - podkreślił resort.

Katarzyna Dybińska