Spis treści:
- Czym są choroby zawodowe?
- Choroby zawodowe a odszkodowanie z ZUS-u - kiedy przysługuje?
- Ile wynosi jednorazowe odszkodowanie za chorobę zawodową w 2025?
- Jak uzyskać odszkodowanie z powodu choroby zawodowej?
- Jakie świadczenia przysługują w przypadku choroby zawodowej?
Czym są choroby zawodowe?
Zgodnie z Kodeksem pracy choroba zawodowa to choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, w przypadku której w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została spowodowana "działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, które występują w środowisku pracy lub w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanym narażeniem zawodowym."
Za choroby zawodowe uznaje się m.in.:
- zatrucia ostre lub przewlekłe wywołane przez substancje chemiczne, takie jak np. kadm, ołów, rtęć,
- gorączkę metaliczną,
- pylicę płuc,
- choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu,
- astmę oskrzelową,
- ostre uogólnione reakcje alergiczne,
- alergiczny nieżyt nosa,
- choroby płuc wywołane pyłem metali twardych,
- choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego,
- nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi,
- choroby skóry,
- choroby układu ruchu,
- choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa.
Ponadto choroba zawodowa może być stwierdzona zarówno w trakcie trwania pracy, jak i po zakończeniu pracy w narażeniu zawodowym.
Choroby zawodowe a odszkodowanie z ZUS-u - kiedy przysługuje?
Osoby, u których stwierdzono chorobę zawodową, mogą starać się o uzyskanie jednorazowego odszkodowania wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jednorazowe odszkodowanie przysługuje osobom, które doznały:
- stałego uszczerbku na zdrowiu - naruszenia sprawności organizmu, które spowodowało upośledzenie czynności organizmu i nie rokuje poprawą;
- długotrwałego uszczerbku na zdrowiu - naruszenia sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu przez ponad 6 miesięcy, ale rokuje ono poprawą.
Odszkodowanie przyznawane jest na wniosek, po spełnieniu odpowiednich warunków. Po złożeniu wniosku ZUS ocenia stopień uszczerbku na zdrowiu i jego związek z chorobą zawodową, a następnie podejmuje decyzję dotyczącą tego, czy danej osobie przysługuje odszkodowanie. Lekarz orzecznik ZUS ustala również stopień uszczerbku na zdrowiu w procentach według oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Ile wynosi jednorazowe odszkodowanie za chorobę zawodową w 2025?
Jednorazowe odszkodowanie wypłacane przez ZUS osobom, które cierpią na choroby zawodowe, wynosi 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W 2025 r. odszkodowanie to wynosi 1 431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku.
Z kolei najwyższe odszkodowanie, jakie można uzyskać w przypadku choroby zawodowej, jest równe kwocie 25 044 zł. Przysługuje ono osobom całkowicie niezdolnym do pracy, które wymagają stałej opieki.
Jak uzyskać odszkodowanie z powodu choroby zawodowej?
Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej może dokonać pracodawca, lekarz prowadzący lub pracownik. Zgłoszenia dokonuje się do właściwego Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. Następnie pracownik kierowany jest na badania w celu potwierdzenia lub wykluczenia choroby zawodowej. Dopiero na podstawie orzeczenia lekarskiego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydaje decyzję administracyjną o stwierdzeniu choroby zawodowej.
Dopiero po uzyskaniu decyzji administracyjnej pracownik może złożyć wniosek o przyznanie odszkodowania. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 oraz decyzję Państwowego Inspektora Sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej. Wniosek należy złożyć osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS.
Decyzja w sprawie odszkodowania powinna być natomiast wydana w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej, albo 14 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
Jakie świadczenia przysługują w przypadku choroby zawodowej?
Oprócz jednorazowego odszkodowania z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, osoby, u których stwierdzono chorobę zawodową, mogą również starać się o otrzymanie:
- zasiłku chorobowego,
- świadczenia rehabilitacyjnego,
- zasiłku wyrównawczego,
- renty z tytułu niezdolności do pracy,
- renty szkoleniowej, jeżeli w danym przypadku konieczne jest przekwalifikowanie zawodowe,
- dodatku pielęgnacyjnego.
WB
