Na te choroby należy się odszkodowanie z ZUS. Ile można dostać w 2025 roku?

Zgodnie z Kodeksem pracy choroba zawodowa to choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, w przypadku której w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została spowodowana "działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, które występują w środowisku pracy lub w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanym narażeniem zawodowym."

Za choroby zawodowe uznaje się m.in.:

• zatrucia ostre lub przewlekłe wywołane przez substancje chemiczne, takie jak np. kadm, ołów, rtęć,
• gorączkę metaliczną,
• pylicę płuc,
• choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu,
• astmę oskrzelową,
• ostre uogólnione reakcje alergiczne,
• alergiczny nieżyt nosa,
• choroby płuc wywołane pyłem metali twardych,
• choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego,
• nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi,
• choroby skóry,
• choroby układu ruchu,
• choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa.

Ponadto choroba zawodowa może być stwierdzona zarówno w trakcie trwania pracy, jak i po zakończeniu pracy w narażeniu zawodowym.

Osoby, u których stwierdzono chorobę zawodową, mogą starać się o uzyskanie jednorazowego odszkodowania wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jednorazowe odszkodowanie przysługuje osobom, które doznały:

• stałego uszczerbku na zdrowiu - naruszenia sprawności organizmu, które spowodowało upośledzenie czynności organizmu i nie rokuje poprawą;
• długotrwałego uszczerbku na zdrowiu - naruszenia sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu przez ponad 6 miesięcy, ale rokuje ono poprawą.

Odszkodowanie przyznawane jest na wniosek, po spełnieniu odpowiednich warunków. Po złożeniu wniosku ZUS ocenia stopień uszczerbku na zdrowiu i jego związek z chorobą zawodową, a następnie podejmuje decyzję dotyczącą tego, czy danej osobie przysługuje odszkodowanie. Lekarz orzecznik ZUS ustala również stopień uszczerbku na zdrowiu w procentach według oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Jednorazowe odszkodowanie wypłacane przez ZUS osobom, które cierpią na choroby zawodowe, wynosi 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W 2025 r. odszkodowanie to wynosi 1 431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku.

Z kolei najwyższe odszkodowanie, jakie można uzyskać w przypadku choroby zawodowej, jest równe kwocie 25 044 zł. Przysługuje ono osobom całkowicie niezdolnym do pracy, które wymagają stałej opieki.

Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej może dokonać pracodawca, lekarz prowadzący lub pracownik. Zgłoszenia dokonuje się do właściwego Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. Następnie pracownik kierowany jest na badania w celu potwierdzenia lub wykluczenia choroby zawodowej. Dopiero na podstawie orzeczenia lekarskiego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydaje decyzję administracyjną o stwierdzeniu choroby zawodowej. 

Dopiero po uzyskaniu decyzji administracyjnej pracownik może złożyć wniosek o przyznanie odszkodowania. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 oraz decyzję Państwowego Inspektora Sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej. Wniosek należy złożyć osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS.

Decyzja w sprawie odszkodowania powinna być natomiast wydana w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej, albo 14 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Oprócz jednorazowego odszkodowania z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, osoby, u których stwierdzono chorobę zawodową, mogą również starać się o otrzymanie:

• zasiłku chorobowego,
• świadczenia rehabilitacyjnego,
• zasiłku wyrównawczego,
• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• renty szkoleniowej, jeżeli w danym przypadku konieczne jest przekwalifikowanie zawodowe,
• dodatku pielęgnacyjnego.

WB