Gotówka
Środa, 8 stycznia 2025 (15:57)
Gotówka, czyli fizyczna forma pieniądza w postaci monet i banknotów, od wieków pełni kluczową rolę w gospodarce. Mimo dynamicznego rozwoju technologii i rosnącej popularności płatności bezgotówkowych, gotówka wciąż pozostaje istotnym elementem systemu finansowego.
Gotówka - najważniejsze informacje
Historia gotówki
Historia gotówki sięga czasów starożytnych, kiedy to pierwsze cywilizacje zaczęły używać monet jako środka wymiany. Przed wprowadzeniem pieniądza ludzie posługiwali się systemem barterowym, który polegał na wymianie towarów i usług bez pośrednictwa uniwersalnego środka płatniczego. Jednak barter miał swoje ograniczenia - trudno było znaleźć osoby, które chciały wymienić dokładnie to, co oferowano, na to, czego potrzebowano.
Pierwsze monety pojawiły się w VII wieku p.n.e. w Lidii (na terenie dzisiejszej Turcji). Wykonane były ze stopu złota i srebra, nazywanego elektrum. Monety szybko zyskały popularność, ponieważ były łatwe do transportu, miały określoną wartość i były akceptowane w różnych regionach.
Banknoty pojawiły się znacznie później, w VII wieku n.e. w Chinach, w czasach dynastii Tang. Początkowo pełniły rolę weksli, czyli dokumentów potwierdzających prawo do określonej ilości złota lub srebra zdeponowanego w banku. W Europie papierowe pieniądze zaczęły być emitowane dopiero w XVII wieku przez Bank Szwecji i Bank Anglii.
Rola gotówki w gospodarce
Gotówka pełni kluczową rolę w gospodarce jako powszechnie akceptowany środek płatniczy. Jest również podstawowym narzędziem przechowywania wartości oraz jednostką rozrachunkową. Dzięki swojej fizycznej formie gotówka jest niezależna od technologii, co czyni ją uniwersalnym środkiem płatniczym dostępnym dla wszystkich.
Funkcje gotówki
- Środek wymiany: gotówka umożliwia przeprowadzanie transakcji handlowych w sposób szybki i bezpośredni.
- Jednostka rozrachunkowa: ułatwia wycenę towarów i usług, co pozwala na łatwe porównywanie wartości.
- Środek przechowywania wartości: pozwala na oszczędzanie i akumulację kapitału bez konieczności korzystania z kont bankowych.
- Środek płatniczy w sytuacjach awaryjnych: gotówka jest niezależna od systemów elektronicznych, co czyni ją niezastąpioną w sytuacjach awarii systemów bankowych czy braku dostępu do prądu.
Zalety gotówki
Gotówka ma wiele zalet, które sprawiają, że wciąż cieszy się dużą popularnością wśród konsumentów i przedsiębiorców, mimo rosnącej liczby alternatywnych metod płatności.
Gotówka jest akceptowana wszędzie, gdzie odbywa się handel, niezależnie od technologii czy infrastruktury. W odległych regionach, gdzie dostęp do banków i terminali płatniczych jest ograniczony, gotówka często jest jedyną dostępną formą płatności.
Transakcje gotówkowe są anonimowe, co oznacza, że nie pozostawiają śladu w systemach bankowych ani nie wymagają podawania danych osobowych. Dla wielu osób prywatność jest ważnym czynnikiem w codziennych transakcjach.
Przy płatnościach gotówkowych nie występują dodatkowe opłaty, takie jak prowizje za korzystanie z kart płatniczych czy opłaty za przelewy bankowe.
W przypadku awarii systemów bankowych, przerw w dostawie prądu lub braku dostępu do internetu gotówka pozwala na kontynuowanie codziennych transakcji.
Wady gotówki
Pomimo wielu zalet gotówka ma również swoje wady, które mogą ograniczać jej użyteczność w niektórych sytuacjach.
Gotówka jest łatwa do zgubienia i podatna na kradzież. W przeciwieństwie do kart płatniczych czy kont bankowych, utraconej gotówki nie można zablokować ani odzyskać.
Przenoszenie dużych sum w gotówce może być nieporęczne i niebezpieczne. W takich przypadkach płatności bezgotówkowe są znacznie bardziej praktyczne.
Dla przedsiębiorców obsługa gotówki wiąże się z kosztami, takimi jak transport pieniędzy, zabezpieczenie kas czy konieczność wpłat gotówkowych do banku.
Gotówka, zwłaszcza w formie banknotów, może być podrabiana. Banki centralne muszą stale wprowadzać nowe zabezpieczenia, aby minimalizować ryzyko fałszerstw.
Przyszłość gotówki w erze cyfryzacji
Rozwój technologii finansowych i rosnąca popularność płatności bezgotówkowych, takich jak karty płatnicze, BLIK, aplikacje mobilne czy kryptowaluty, skłaniają do pytania o przyszłość gotówki. W wielu krajach odnotowuje się spadek liczby transakcji gotówkowych, a niektóre państwa, takie jak Szwecja, planują całkowite wyeliminowanie gotówki z obiegu w najbliższych dekadach.
Wprowadzenie cyfrowych walut banków centralnych (CBDC) może stanowić kompromis między tradycyjną gotówką a nowoczesnymi formami płatności. Cyfrowe waluty mają zachować niektóre cechy gotówki, takie jak anonimowość transakcji, jednocześnie oferując wygodę i bezpieczeństwo płatności elektronicznych.
Pomimo postępującej cyfryzacji gotówka nadal będzie pełniła ważną rolę jako rezerwowa forma płatności w sytuacjach kryzysowych. Jej fizyczna forma sprawia, że jest odporna na awarie systemów technologicznych i może stanowić zabezpieczenie w przypadku cyberataków.
Gotówka pozostaje istotnym elementem gospodarki, szczególnie dla osób starszych, mniej zaznajomionych z technologią, oraz w regionach o ograniczonym dostępie do usług bankowych. W związku z tym wiele państw deklaruje utrzymanie dostępu do gotówki, nawet w obliczu rosnącej cyfryzacji.
Temat Gotówka znajdziesz również w serwisie:
Gotówka - Wiadomości
-
Ile pieniędzy można wypłacić w bankomacie? Są limity
Poniedziałek, 6 stycznia (09:59)W dobie postępu bankowości cyfrowej człowiek przyzwyczaił się do transakcji bezgotówkowych. Jednak nadal istnieją sytuacje, w których gotówka jest niezbędna. Wypłata pieniędzy z bankomatu... -
Nowe limity transakcji gotówkowych w UE na horyzoncie. Planują więcej zmian
Sobota, 4 stycznia (16:14)Limity płatności gotówką nadchodzą wielkimi krokami. Unia Europejska jeszcze wiosną 2024 r. podjęła kluczową decyzję, która ma uniemożliwić dokonywania transakcji gotówkowych na wysokie... -
Najdroższa moneta PRL. Dziś nią nie zapłacisz, a jest warta 33 tys. zł
Środa, 18 grudnia 2024 (06:10)Niepozorne 10 groszy to najdroższa moneta PRL. Egzemplarz wybito w liczbie 80 mln sztuk, przez co była bardzo powszechna w obiegu. Jednak to szczególny defekt czyni ją tak drogą. Rekord... -
Polski instytut pokazał dane. Nadchodzi koniec gotówki
Piątek, 6 grudnia 2024 (07:05)Raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego sugeruje, że koniec gotówki jest bliski. Tym razem nie chodzi o regulacje, które ograniczają możliwość płacenia w ten sposób np. poprzez limity... -
Gessler chciała zapłacić kartą. Nie mogła. Prawnik mówi, co na to przepisy
Czwartek, 7 listopada 2024 (06:30)W jednym z odcinków "Kuchennych rewolucji" Magda Gessler za zjedzony posiłek chciała zapłacić kartą. Usłyszała, że nie może. Prawnik Marcin Kruszewski wyjaśnił na Tiktoku, co na to prawo.... -
Gotówka za zakupy? Kasjer zada pytanie, a odmowa może anulować sprzedaż
Środa, 30 października 2024 (06:20)Gotówka to częsty środek płatniczy w sklepach w Polsce. Jednak kasjer nie zawsze ma tyle gotówki, by wydać resztę. Czy sprzedawca może nie wydać grosza, gdy skończymy z ceną do zapłaty,... -
Najdroższa moneta PRL. Mogłeś mieć w portfelu, dzisiaj kosztuje 33 tys. zł
Piątek, 18 października 2024 (10:15)10 groszy z PRL to najdroższa moneta z okresu komunistycznej Polski. Egzemplarz wybito w ilości 80 mln sztuk, ale to szczególny defekt czyni go tak drogim. Rekord sprzedaży padł w domu... -
Gotówka w Norwegii jednak zostaje. Rząd zmienił zdanie, są dwa powody
Sobota, 5 października 2024 (12:29)Władze Norwegii zmieniają podejście do tradycyjnych form płatności. Choć w kraju planowano odejście od fizycznego pieniądza, nowe prawo utrzymuje powszechną możliwość płatności gotówką....
Gotówka - Wideo
-
"Wydarzenia": Banki zniechęcają do gotówki. Dodatkowe opłaty za bankomaty
Poniedziałek, 5 sierpnia 2024 (10:57)Kolejne banki szykują dodatkowe opłaty dla klientów, aby zniechęcić ich do wypłat z bankomatów. Ekonomiści tłumaczą, że obrót pieniądzem - jak wszystko - musi iść z duchem czasu, ważne... -
Ograniczenia w płaceniu gotówką. Szansa czy zagrożenie?
Wtorek, 6 czerwca 2023 (10:48)Jak "wyeliminuje się gotówkę to skorzystają bankierzy i rządy". - Tak samo jak na inflacji. Kilkukrotnie pisałem i mówiłem, że inflacja służy głównie bankom i rządom. Obrót bezgotówkowy... -
"Wydarzenia": Banki podnoszą opłaty. Wzrośnie prowizja za transakcje gotówkowe
Wtorek, 7 lutego 2023 (17:26)Banki zaczynają podnosić opłaty. Lista podwyżek jest spora. Najmocniej klienci odczują transakcje gotówkowe, czyli wpłaty i wypłaty w placówce i wypłaty z bankomatów - tu prowizja może... -
Fintechy napędzają zmiany w świecie finansów. Już za kilka lat transakcje gotówkowe w Polsce mogą praktycznie zniknąć
Wtorek, 23 lutego 2021 (09:39)Pandemia przyspieszyła cyfryzację procesów w instytucjach finansowych. Coraz częściej też decydujemy się na transakcje bezgotówkowe – jak wynika z badań na zlecenie WIB przeprowadzonych...