Spis treści:
- Podstawowe zasady dziedziczenia
- Kategorie spadkobierców i prawo do zachowku
- Wydziedziczenie - co trzeba wiedzieć
- Kiedy jeszcze dziecko nie otrzyma spadku po rodzicu?
- Jak przebiega postępowanie spadkowe?
Podstawowe zasady dziedziczenia
Prawo do spadku po rodzicach wynika z przepisów Kodeksu cywilnego i jest jednym z fundamentalnych praw rodzinnych. W naszym kraju obowiązuje system dziedziczenia ustawowego, który określa kolejność i zakres uprawnień spadkobierców.
Dzieci są spadkobiercami pierwszej kategorii i mają przez to zagwarantowane przez prawo miejsce w dziedziczeniu po swoich rodzicach. Nie oznacza to, że nie ma możliwości odebrania im tej gwarancji: wymaga to jednak specjalnych kroków prawnych.
Kategorie spadkobierców i prawo do zachowku
Zgodnie z polskim prawem spadkowym, spadkobiercy ustawowi dzielą się na kilka kategorii. Do pierwszej kategorii należą zstępni zmarłego, czyli właśnie dzieci, wnuki i dalsi potomkowie. Druga kategoria obejmuje małżonka oraz rodziców i rodzeństwo spadkodawcy. Trzecia kategoria to dziadkowie, a w dalszej kolejności - dalsi krewni wstępni i boczni.
Prawo przewiduje szczególną ochronę dla najbliższych członków rodziny w postaci zachowku. Zachowek to połowa udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu, gdyby dziedziczył na podstawie ustawy.
Przysługuje on zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy. Oznacza to, że nawet jeśli rodzic sporządzi testament wykluczający dziecko z dziedziczenia, dziecko i tak ma prawo do zachowku.
Wydziedziczenie - co trzeba wiedzieć
Dziecko nie może otrzymać spadku przede wszystkim wtedy, gdy zostało prawomocnie wydziedziczone na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.
Wydziedziczenie to prawny sposób pozbawienia spadkobiercy należnego mu zachowku.
Może nastąpić jedynie w ściśle określonych przypadkach, takich jak: uporczywe postępowanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, umyślne popełnienie przestępstwa przeciwko spadkodawcy lub jego najbliższym. Dodatkowo powodem wydziedziczenia może być rażące zaniedbywanie obowiązków rodzinnych.
Co najważniejsze, wydziedziczenie musi być dokonane w testamencie z podaniem przyczyny. Zatem ustne komunikaty ze strony rodzica lub napisanie takiej informacji w liście nie są podstawą do wydziedziczenia.
Kiedy jeszcze dziecko nie otrzyma spadku po rodzicu?
Są sytuacje, w których dziecko z własnej woli świadomie rezygnuje z możliwości dziedziczenia. Odbywa się to w ramach dwóch instrumentów: odrzucenia spadku lub zrzeczenia się dziedziczenia.
Odrzucenie spadku jest rozsądną decyzją w sytuacji, gdy istnieje ryzyko, że wraz z majątkiem odziedziczy się długi przekraczające wartość tego majątku. To także dobre wyjście, jeśli z różnych przyczyn nie chce się otrzymać np. problematycznej nieruchomości. Odrzucenia spadku dokonuje się po otwarciu testamentu.
Z kolei zrzeczenie się dziedziczenia to czynność prawna w formie aktu notarialnego. Przyszły spadkodawca i potencjalny spadkobierca zawierają umowę, w której strona dziedzicząca zrzeka się spadku. Jest to opcja stosowana w sytuacji, gdy np. jedno z rodzeństwa jeszcze za życia rodzica otrzymało mieszkanie i zgadza się nie rościć praw do pozostałej części majątku. Zatem po otwarciu testamentu taka osoba nie może ubiegać się o zachowek i traktowana jest prawnie tak, jakby nie dożyła tej chwili.
Jak przebiega postępowanie spadkowe?
Po śmierci rodzica należy zgłosić się do sądu w celu wszczęcia postępowania spadkowego. Sąd ustali krąg spadkobierców i ich udziały w spadku.
Jeżeli uważasz, że twoje prawa spadkowe zostały naruszone, możesz złożyć odpowiednie wnioski lub odwołać się od postanowienia sądu. W przypadku skomplikowanych spraw związanych z dziedziczeniem warto skorzystać z pomocy prawnika specjalizującego się w prawie spadkowym.
KO
