Kto przelewem, kto gotówką?

Opłacanie składek przelewem

Opłacanie składek ubezpieczeniowych jest jednym z podstawowych obowiązków każdego płatnika składek. Opłaca się je na wskazane przez ZUS rachunki bankowe w podziale na:

• ubezpieczenia społeczne,
   
• ubezpieczenie zdrowotne oraz
   
• fundusze pozaubezpieczeniowe (tj. Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych).

Zasadą jest, że składki na ubezpieczenia należy opłacać w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia rachunku bankowego płatnika składek (czyli tzw. przelewem). Wynika to z art. 47 ust. 4b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednak obowiązek opłacania składek w takiej właśnie formie dotyczy tylko osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. W związku z tym osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność na innej podstawie, mogą dokonywać wpłat składek gotówką (tj. w banku lub na poczcie). Obowiązek opłacania składek „przelewem” nie dotyczy na przykład twórców i artystów czy osób fizycznych nieprowadzących pozarolniczej działalności gospodarczej, lecz zatrudniających pracowników lub zleceniobiorców (np. pomoc domową, opiekunkę do dziecka itp.).

Jaki rodzaj konta?

Definicja rachunku bankowego zawarta jest w art. 4 pkt 16 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nim, przez pojęcie rachunek bankowy należy rozumieć rachunek bankowy (w tym konto „Giro Składka” prowadzone w Banku Pocztowym S.A.) lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej przedsiębiorcy będącego jej członkiem. Żaden przepis tej ustawy nie wskazuje jednocześnie rodzaju rachunku, z którego powinny być opłacane należności z tytułu składek ubezpieczeniowych. Można zatem uznać, że w tym celu płatnicy mogą wykorzystywać wszystkie rachunki bankowe będące w ich posiadaniu. Pod warunkiem oczywiście, że mają prawo swobodnego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na tych rachunkach.

Zatem w przypadku płatników składek będących osobami fizycznymi, czyli również w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą - należności z tytułu składek na ubezpieczenia mogą być opłacane poprzez zlecenie przelewu środków również z osobistego rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego, czyli z tzw. ROR-u.

Wspólne konto małżonków

Rachunek bankowy może być prowadzony dla kilku osób fizycznych. Zdarza się więc, że posiadaczami ROR-u są małżonkowie. W przypadku rachunku wspólnego prowadzonego dla osób fizycznych, każdy ze współposiadaczy rachunku może dysponować samodzielnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku (pod warunkiem oczywiście, że umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej). Tak wynika z art. 51a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 ze zm.). Można by zatem wnioskować, że jeżeli jeden z małżonków prowadziłby działalność gospodarczą na własny rachunek, mógłby z takiego wspólnego konta dokonywać przelewów z tytułu składek ubezpieczeniowych.

Niektórzy mogą płacić gotówką

Niektórzy przedsiębiorcy mogą opłacać składki ZUS również gotówką. Wynika to z nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dotyczy to jednak tylko mikroprzedsiębiorców. Zgodnie bowiem z art. 47 ust. 4e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek będący przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, może opłacać należności z tytułu składek ubezpieczeniowych w formie przekazu pocztowego. Przepis ten obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. Ma to zapewnić mikroprzedsiębiorcom możliwość wyboru sposobu zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne - w formie polecenia przelewu lub w formie przekazu pocztowego.

Definicja „mikroprzedsiębiorcy” zawarta jest w art. 104 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.). Jest nim przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 mln euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 mln euro.

Średnioroczne zatrudnienie określa się w przeliczeniu na pełne etaty. Przy obliczaniu tego zatrudnienia nie uwzględnia się pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich i wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. W przypadku przedsiębiorcy działającego krócej niż rok, jego przewidywany obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, a także średnioroczne zatrudnienie oszacowuje się na podstawie danych za ostatni okres, udokumentowany przez przedsiębiorcę.

Przeliczenia na złote, o którym mowa w pkt 2, dokonuje się według średniego kursu ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).