Bezwarunkowy dochód podstawowy to świadczenie z założenia wypłacane bez warunków. Oznacza to wypłatę niezależnie od zatrudnienia, dochodów, a nawet wieku.
Na świecie to rozwiązanie testują kolejne państwa. W Polsce również były plany pilotażu programu wypłat bezwarunkowego świadczenia, ale w 2020 roku zaniechano go ze względu na pandemię. Objętych pilotażem miało być nawet 31 tys. osób zamieszkałych obszar dziewięciu gmin województwa warmińsko-mazurskiego.
Bezwarunkowy dochód podstawowy. Nowe świadczenie nawet 1700 zł co miesiąc
W Polsce pomysł najgłośniej propaguje dr Maciej Szlinder, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego. Wydał nawet książkę "Bezwarunkowy dochód podstawowy - Rewolucyjna reforma społeczeństwa XXI wieku", w której przedstawia tę koncepcję, jej odmiany i za oraz przeciw wprowadzeniu świadczenia.
Wedle planów bezwarunkowy dochód podstawowy miał być testowany w dziewięciu gminach województwa warmińsko-mazurskiego. "Ten obszar źle wypada pod względem dochodów, ubóstwa, aktywności gospodarczej i bezrobocia. Interwencja, jaką byłby program pilotażowy bezwarunkowego dochodu podstawowego, mogłaby przynieść istotny efekt" - tłumaczył dr Szlinder w rozmowie z "Rzeczpospolitą".
Pilotaż zakładał wypłatę 1300 zł świadczenia przez 2 lata wybranym mieszkańcom. Teraz w mediach przewija się jednak wyższa kwota - 1700 zł. Podwyżka wynika z inflacji, która w ostatnich latach podniosła tak ceny jak i świadczenia.
Nowe świadczenie bez względu na wiek i zatrudnienie
Bezwarunkowy dochód podstawowy miałby być wypłacany bez wniosków i warunków. W rozmowie ze "Strefą Biznesu" dr Szlinder wskazał siedem cech świadczenia:
- bezwarunkowość - żadnych wymogów,
- powszechność - wszystkim bez wyjątków,
- indywidualność - pieniądze dla konkretnych osób,
- forma pieniężna - świadczenie wypłacane w formie pieniężnej,
- wypłacane regularnie - przelewy co miesiąc,
- wypłacane przez państwo - wypłaty z urzędu,
- podstawowość - świadczenie ma pomóc zaspokoić minimum potrzeb.
Bezwarunkowy dochód podstawowy testują na świecie
Testy świadczenia prowadzano już w różnych krajach na świecie. W Finlandii 2 tys. osób dostawało 560 euro miesięcznie, co w efekcie miało zwiększyć poziom ich finansowego bezpieczeństwa. Podobny test prowadziła Kanada, ale zdecydowano o jego przerwaniu. Jako powód podano "brak poprawy warunków życia najbiedniejszych".
Bezwarunkowy dochód podstawowy testowany był również w Kalifornii między 2019 i 2020 rokiem. Pilotaż objął 125 osób, które dostawały miesięcznie 500 dolarów. W efekcie w tej grupie zmniejszył się poziom bezrobocia, a część osób dzięki bezwarunkowemu dochodowi podstawowemu wyszła z zadłużenia.
Z kolei w Denver grupie 800 bezdomnych przyznano po 1000 dolarów świadczenia. Większość bezdomnych wykorzystała świadczenie, by wyjść z życiowego dołka. Najczęściej opłacali oni kursy, najem mieszkania czy naprawę auta.
Test bezwarunkowego dochodu podstawowego w 2023 roku rozpoczęty został również w Wielkiej Brytanii. W jego trakcie każdy z uczestników może liczyć na 1600 funtów miesięcznie. Planowane zakończenie eksperymentu to 2025 rok.
