Spadek po dziadkach. W jakiej sytuacji się należy?

Podstawowe zasady dziedziczenia określa polski Kodeks cywilny. W przypadku dziedziczenia ustawowego prawo preferuje bliskich zmarłego - w pierwszej kolejności jest to małżonek i dzieci.

Oznacza to, że wnuki nie są automatycznymi spadkobiercami dziadków. Istnieją jednak sytuacje, w których wnuki mogą odziedziczyć część majątku po dziadkach. Dzieje się tak zazwyczaj wtedy, gdy jeden lub oboje rodziców wnuków (czyli dzieci zmarłego dziadka lub babci) już nie żyją. W takich przypadkach prawo przewiduje możliwość dziedziczenia "zastępczego" przez wnuki.

Innymi słowy, jeżeli jedno z dzieci nie dożyło otwarcia spadku (czyli śmierci swojego rodzica), jego udział przechodzi na jego potomków - czyli wnuki zmarłego.

Jeśli ojciec lub matka wnuków żyją, to oni mają prawo do spadku, a wnuki nie są brane pod uwagę.

Jeżeli natomiast rodzic wnuków zmarł wcześniej, udział, który normalnie przypadałby mu w spadku, przechodzi na jego dzieci, czyli wnuki. W takim przypadku wnuki dziedziczą "w miejsce" swojego zmarłego rodzica. Warto dodać, że wnuki dziedziczą w równych częściach udział swojego rodzica, więc jeżeli zmarły rodzic miał dwoje dzieci, każde z nich otrzyma połowę udziału, który przypadłby temu rodzicowi.

Dziadkowie mają oczywiście prawo sporządzić testament, w którym wskazują swoich spadkobierców.

  Jeżeli dziadek lub babcia zdecydują, by spadek przypadł wnukom, mogą oni sporządzić stosowny dokument, jasno określając swoją wolę. Testament daje pełną swobodę wyboru osób, które mają dziedziczyć, bez względu na zasady dziedziczenia ustawowego.

Przykładowo, dziadkowie mogą zapisać cały majątek wnukom lub przeznaczyć im konkretną część spadku. Testament jest szczególnie przydatny, gdy dziadkowie chcą, aby ich wnuki miały udział w spadku mimo żyjących rodziców. Jest to forma zabezpieczenia przyszłości wnuków.

Zachowek to instytucja prawna, która ma na celu ochronę najbliższych krewnych zmarłego przed pominięciem w testamencie.

Przysługuje on dzieciom, małżonkowi i rodzicom zmarłego, jeśli zostali oni pozbawieni spadku w testamencie. W przypadku wnuków prawo do zachowku przysługuje im jedynie w sytuacji, gdy ich rodzic, będący dzieckiem zmarłego, już nie żyje. Wówczas wnuki mogą ubiegać się o zachowek, który przypadałby ich zmarłemu rodzicowi.

Zachowek wynosi połowę udziału, który przypadałby spadkobiercy ustawowemu, a w przypadku osób trwale niezdolnych do pracy lub małoletnich - dwie trzecie tego udziału.

W praktyce oznacza to, że wnuki mogą domagać się zachowku, jeśli zostały pominięte w testamencie dziadków, a ich rodzic (dziecko zmarłego) nie żyje. Jest to zabezpieczenie na wypadek sytuacji, w której dziadkowie w testamencie pominęliby wnuki na rzecz innych osób.

Jeżeli wnuki spełniają warunki do dziedziczenia po dziadkach, ważne jest, aby prawidłowo przeprowadzić procedurę spadkową. Na początek warto dokładnie sprawdzić, co wchodzi w skład spadku. Może to być zarówno majątek, jak i długi. Ich stosunek może pomóc podjąć decyzję, czy staranie się o spadek jest opłacalne.

Jeżeli wnuki zostały wymienione w testamencie lub prawo wskazuje na nich jako dziedziczących ustawowo, muszą zdecydować, czy chcą przyjąć spadek, czy też go odrzucić.

Przyjęcie spadku wiąże się z odpowiedzialnością za ewentualne długi zmarłego. Możliwe jest także przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi dziadków wyłącznie do wysokości odziedziczonego majątku.

Jeżeli spadek przypada kilku osobom (np. wnukom w równych częściach), możliwe jest przeprowadzenie działu spadku, aby dokładnie określić, jakie składniki majątku przypadają każdej z osób.

Podsumowując, dziedziczenie po dziadkach jest możliwe przede wszystkim wtedy, gdy rodzic wnuków - dziecko zmarłego dziadka lub babci - nie dożył otwarcia spadku. Wówczas wnuki dziedziczą udział swojego rodzica. Warto również pamiętać, że dziadkowie mogą sporządzić testament, w którym zapiszą spadek wnukom, niezależnie od żyjących potomków.

Jeśli wnuki spełniają warunki do dziedziczenia lub mają roszczenie o zachowek, powinny zasięgnąć porady prawnej, aby upewnić się, że procedura spadkowa przebiega zgodnie z przepisami.

KO