Zielona transformacja UE zagrożona? Brakuje miliardów euro na inwestycje
Unia Europejska wpada w inwestycyjną pułapkę transformacji energetycznej. Choć deklaruje gotowość do neutralności klimatycznej, nowe dane z raportu I4CE ujawniają: nakłady na zielone technologie nie nadążają za ambitnymi celami klimatycznymi. Czy biznes zdoła nadrobić zaległości?
Podczas gdy Komisja Europejska kreśli optymistyczne scenariusze redukcji emisji, rzeczywistość finansowa wygląda znacznie mniej kolorowo. Raport francuskiego Instytutu Ekonomii Klimatu (I4CE), cytowany przez agencję AFP, wskazuje, że inwestycje - zarówno publiczne, jak i prywatne - w kluczowe sektory klimatyczne UE zaczęły wyhamowywać. Oznacza to poważne ryzyko dla firm z branży energii odnawialnej, budownictwa, transportu i produkcji czystych technologii.
Według najnowszego raportu I4CE, inwestycje klimatyczne w Unii Europejskiej pozostają znacznie poniżej poziomu, jaki byłby potrzebny do realizacji celów klimatycznych na rok 2030. W 2023 roku nakłady wyniosły 498 miliardów euro - zaledwie 7 miliardów więcej niż w 2022 r. Tymczasem, jak wyliczają eksperci instytutu, by sprostać zobowiązaniom klimatycznym, Unia powinna inwestować co roku aż 842 miliardy euro.
Z danych cytowanych przez AFP wynika też, że rok 2024 przynosi oznaki dalszego spowolnienia. To niepokojący sygnał, szczególnie w kontekście konkurencyjności unijnego rynku energii i zielonych technologii.
Największe opóźnienia raport I4CE odnotowuje w dwóch kluczowych sektorach: energetyce wiatrowej i termomodernizacji budynków. W obu przypadkach inwestycje wynoszą zaledwie około jednej trzeciej niezbędnego poziomu. To poważny problem nie tylko dla klimatu, ale i dla całego łańcucha wartości firm działających w tych segmentach.
Z kolei sektor fotowoltaiczny, według raportu, "zmierza we właściwym kierunku" i pokazuje, że przy odpowiednich warunkach rynkowych i regulacyjnych biznes potrafi odpowiedzieć na zielone wyzwania.
W ostrym kontraście do wniosków raportu I4CE, Komisja Europejska ogłosiła niedawno, że UE "jest na dobrej drodze" do osiągnięcia celu redukcji emisji o 55 proc. do 2030 roku (w porównaniu z poziomem z 1990 roku). Podstawą tej deklaracji są krajowe plany klimatyczne państw członkowskich.
Jednak, jak zauważył Jean Pisani-Ferry, przewodniczący I4CE, "łatwo jest wyznaczać cele, trudniej wdrażać polityki". Wypowiedź padła podczas prezentacji raportu w Brukseli, gdzie obecna była również wiceprzewodnicząca KE ds. transformacji energetycznej Teresa Ribera. Przyznała, że niedobór inwestycji to "punkt niepokoju" i dodała: "Możemy zrobić więcej".
UE deklaruje, że do 2050 roku stanie się neutralna klimatycznie. Dotąd udało się zredukować emisje o 37 proc. względem roku 1990. Kolejny krok to wyznaczenie celu na 2040 - jego ogłoszenie planowane jest na 2 lipca. Komisja chce wtedy zaproponować redukcję emisji aż o 90 proc.
Raport I4CE pokazuje jednak, że bez radykalnego przyspieszenia inwestycji - także tych realizowanych przez sektor prywatny - cel ten pozostanie ambitnym, ale nierealnym postulatem.
Dla biznesu płynie z raportu I4CE jednoznaczny sygnał: czas przestać czekać na kolejne unijne deklaracje i przyspieszyć z inwestycjami w zrównoważone technologie. Opóźnienia w transformacji klimatycznej oznaczają nie tylko zagrożenie dla środowiska, ale też ryzyko utraty pozycji konkurencyjnej wobec gospodarek bardziej zdecydowanych w działaniu.
Wnioski z raportu francuskiego Instytutu Ekonomii Klimatu, przytoczone przez agencję AFP, to nie tylko przestroga dla polityków. To także wezwanie do mobilizacji kapitału, wizji i odwagi wśród inwestorów i przedsiębiorców. Bo zielona transformacja nie zrobi się sama - ani za darmo.
Agata Jaroszewska
