Spis treści:
- Podstawowe zasady wymiaru urlopu w Polsce
- Staż pracy to nie tylko faktyczne zatrudnienie
- Absolwenci - szybka droga do 26 dni urlopu
- Pierwszy rok pracy - nabywanie urlopu "z dołu"
- Zmiana pracy a prawo do urlopu
Podstawowe zasady wymiaru urlopu w Polsce
Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego.
Kodeks pracy przewiduje dwa podstawowe wymiary urlopu w zależności od stażu pracy:
● 20 dni urlopu - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
● 26 dni urlopu - jeżeli pracownik ma co najmniej 10-letni staż pracy.
To oznacza, że aby uzyskać prawo do dłuższego urlopu, musisz przepracować łącznie 10 lat na umowie o pracę. Oczywiście nie musi to być u jednego pracodawcy.
Staż pracy to nie tylko faktyczne zatrudnienie
Dobra wiadomość: do stażu pracy wlicza się jednak nie tylko okres faktycznego wykonywania obowiązków służbowych. Wlicza się do niego również okresy nauki. Poniżej znajdziesz "przelicznik", który pozwoli Ci obliczyć twój staż.
Co wlicza się do stażu urlopowego:
Wykształcenie:
● ukończenie studiów wyższych (licencjackie, magisterskie, jednolite) = 8 lat stażu;
● ukończenie średniej szkoły ogólnokształcącej (liceum) = 4 lata stażu;
● ukończenie technikum = do 5 lat stażu (według programu nauczania);
● ukończenie szkoły policealnej = 6 lat stażu;
● ukończenie zasadniczej szkoły zawodowej = do 3 lat stażu.
Jeśli chodzi o zatrudnienie, sumują się wszystkie okresy zatrudnienia na umowie o pracę zarówno w Polsce, jak i za granicą. Ważne, abyś był w stanie je udokumentować.
Co istotne, okresy nauki się nie sumują. Jeśli ukończyłeś zarówno liceum (4 lata), jak i studia magisterskie (8 lat), do stażu wlicza się tylko 8 lat - ten najkorzystniejszy dla ciebie okres.
Warto pamiętać, że do stażu nie wliczają się umowy zlecenie, umowy o dzieło, praktyki studenckie czy okres prowadzenia działalności gospodarczej. W niektórych przypadkach można zaliczyć do stażu pracy staż zawodowy (zależy od sposobu skonstruowanej umowy).
Absolwenci - szybka droga do 26 dni urlopu
Jeśli jesteś absolwentem studiów wyższych, masz ogromną przewagę. Dzięki 8 latom stażu za wykształcenie wystarczy, że przepracujesz zaledwie 2 lata na umowie o pracę, aby uzyskać prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Przykład praktyczny: Anna ukończyła studia magisterskie w czerwcu 2023 roku i od września tego samego roku pracuje na umowie o pracę. Już we wrześniu 2025 roku (po dwóch latach pracy) będzie miała prawo do 26 dni urlopu, ponieważ jej łączny staż wyniesie 10 lat (8 lat za studia + 2 lata pracy).
Pierwszy rok pracy - nabywanie urlopu "z dołu"
Jeśli podejmujesz pierwszą pracę w życiu, urlop nabywasz w szczególny sposób. Nie dostajesz od razu pełnej puli dni wolnych, ale zdobywasz je stopniowo - po 1/12 rocznego wymiaru za każdy przepracowany miesiąc.
Czyli po pierwszym miesiącu pracy masz 1,67 dnia urlopu (20 dni ÷ 12 miesięcy), po drugim kolejne 1,67 dnia i tak dalej.
Ta zasada obowiązuje przez cały pierwszy rok kalendarzowy pracy, nawet jeśli zmienisz pracodawcę w tym czasie.
Zmiana pracy a prawo do urlopu
Gdy zmieniasz pracodawcę w kolejnych latach kariery, sytuacja wygląda inaczej niż przy pierwszej pracy. Masz prawo do urlopu proporcjonalnego od pierwszego dnia zatrudnienia.
Wzór: (Liczba dni urlopu rocznego ÷ 12 miesięcy) × Liczba miesięcy do przepracowania
Wyjaśnienie na przykładzie: Marcin ma 15-letni staż pracy (przysługuje mu 26 dni urlopu). Nową pracę rozpoczyna 1 lipca. Do końca roku zostało 6 miesięcy, więc przysługuje mu: (26 ÷ 12) × 6 = 13 dni urlopu.
Dokumenty potwierdzające staż
Aby pracodawca mógł prawidłowo obliczyć twój staż urlopowy, musisz dostarczyć odpowiednie dokumenty:
● świadectwa pracy od poprzednich pracodawców;
● dyplomy i świadectwa szkolne potwierdzające ukończenie nauki;
● zaświadczenia z zagranicznych pracodawców (jeśli pracowałeś za granicą).
Jeśli nie masz świadectwa pracy, możesz udokumentować zatrudnienie innymi dokumentami, np. umową o pracę czy zaświadczeniem z ZUS.
Podsumowując, prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego uzyskujesz po przepracowaniu łącznie 10 lat, wliczając w to okresy nauki. Dla absolwentów studiów wyższych oznacza to, że wystarczą zaledwie 2 lata faktycznej pracy na umowie o pracę.
KO
