Spis treści:
- Kiedy rozbiórka budynku gospodarczego wymaga zgłoszenia lub pozwolenia?
- Jakie prace przy budynku gospodarczym uznaje się za samowolną rozbiórkę?
- Jakie kary grożą za samowolną rozbiórkę budynku gospodarczego w 2025 roku?
Kiedy rozbiórka budynku gospodarczego wymaga zgłoszenia lub pozwolenia?
Rozbiórka nawet niewielkiego budynku gospodarczego nie może zostać rozpoczęta "od ręki". Z punktu widzenia przepisów jest to jedna z form robót budowlanych, dlatego przed przystąpieniem do prac, zawsze trzeba sprawdzić, czy wówczas wystarczy zwykłe zgłoszenie, czy konieczne jest uzyskanie odpowiedniego pozwolenia. Kluczowe znaczenie mają bowiem trzy elementy: wysokość obiektu, jego odległość od granicy działki oraz to, czy budynek znajduje się pod ochroną konserwatorską.
W 2025 roku większość budynków gospodarczych można rozebrać na podstawie zgłoszenia. Dotyczy to obiektów, które mają mniej niż 8 metrów wysokości, nie stoją bliżej granicy działki niż połowa swojej wysokości oraz nie są zabytkami. W takiej sytuacji właściciel składa zgłoszenie do starostwa lub urzędu miasta i czeka 21 dni na wydanie decyzji. Jeśli natomiast urząd nie wyda sprzeciwu, to wtedy można rozpocząć prace.
Pozwolenie na rozbiórkę jest natomiast wymagane w przypadku:
- budynków o wysokości co najmniej 8 metrów, obiektów położonych zbyt blisko granicy działki,
- gdy ingerencja w konstrukcję może stwarzać zagrożenie dla ludzi lub mienia,
- gdy budynek znajduje się na terenie objętym ochroną konserwatorską lub jest wpisany do rejestru zabytków.
W ww. przypadkach urząd ma do 65 dni na wydanie decyzji i może żądać m.in. projektu rozbiórki.
Są również sytuacje, w których rozbiórka nie wymaga ani zgłoszenia, ani pozwolenia: dotyczy to wyłącznie małych obiektów o powierzchni do 35 m2, o lekkiej konstrukcji i niewpływających na bezpieczeństwo sąsiednich budynków. Nie może to być jednak obiekt zabytkowy ani znajdujący się na terenie chronionym.
Jakie prace przy budynku gospodarczym uznaje się za samowolną rozbiórkę?
Za samowolną rozbiórkę uznaje się każdą ingerencję w budynek gospodarczy, która prowadzi do jego częściowego lub całkowitego usunięcia bez wymaganego zgłoszenia albo pozwolenia. W praktyce nie chodzi tylko o wyburzenie całego obiektu; samowolą mogą być również prace, które, choć wydają się drobne, to jednak w rzeczywistości naruszają konstrukcję lub zmieniają charakter budynku.
Za samowolną rozbiórkę uznaje się m.in.:
- usunięcie ściany nośnej, fragmentu dachu, stropu czy innych elementów konstrukcyjnych bez formalności,
- rozebranie starej stodoły, szopy, garażu lub wiaty bez wcześniejszego zgłoszenia, nawet jeśli budynek jest niski lub w złym stanie technicznym,
- wyburzenie budynku znajdującego się bliżej granicy działki, niż pozwalają przepisy (bez pozwolenia),
- rozbiórkę obiektu wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się na terenie objętym ochroną konserwatorską, bez uzyskania zgody konserwatora,
- usuwanie elementów obiektu etapami (np. najpierw dachu, potem ścian), jeśli w istocie prowadzi to do likwidacji całego budynku.
Samowolą jest również rozpoczęcie rozbiórki przed upływem terminu 21 dni na wniesienie sprzeciwu przez urząd w przypadku zgłoszenia.
Jakie kary grożą za samowolną rozbiórkę budynku gospodarczego w 2025 roku?
Samowolna rozbiórka, czyli prowadzenie prac bez wymaganego zgłoszenia albo pozwolenia, jest w Polsce traktowana tak samo poważnie jak samowola budowlana. Prawo budowlane przewiduje więc za nią zarówno sankcje administracyjne, jak i karne, a organy nadzoru mogą wszcząć postępowanie nawet po wielu latach, ponieważ samowola nie ulega przedawnieniu.
W 2025 roku za samowolną rozbiórkę grożą:
- kara grzywny - od 20 000 do 50 000 zł. Jest to najczęstsza kara nakładana przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Wysokość kary zależy od rodzaju obiektu, zakresu prac i tego, czy rozbiórka stwarzała zagrożenie dla ludzi lub mienia,
- kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat - przepisy karne przewidują odpowiedzialność za prowadzenie robót budowlanych, również rozbiórkowych, bez wymaganych zgód. Jeżeli rozbiórka była świadoma i celowa, sprawa może trafić do sądu,
- nakaz przywrócenia stanu poprzedniego - nadzór budowlany może zobowiązać właściciela do odbudowy obiektu lub odtworzenia elementów, które zostały usunięte bez odpowiedniej zgody,
- dodatkowe postępowania konserwatorskie - jeśli samowolnie rozebrano budynek objęty ochroną konserwatorską, właściciel odpowiada również na podstawie ustawy o ochronie zabytków. Kary są wtedy jeszcze surowsze i mogą obejmować dodatkowe grzywny oraz obowiązek odtworzenia obiektu zgodnie z wytycznymi konserwatora.
Warto podkreślić, że urząd może wszcząć postępowanie również wtedy, gdy rozbiórka dotyczyła tylko części budynku, np. stropu, dachu lub ściany nośnej.
WB
