Umowa zlecenie i umowa o dzieło. Jakie składki się płaci?

Umowa zlecenia to umowa cywilnoprawna, która w Polsce jest regulowana przez Kodeks cywilny (art. 734-751). W przypadku tej umowy zleceniobiorca zobowiązuje się, że wykona dla zleceniodawcy określone czynności i odpowiada za brak staranności podczas ich wykonywania oraz za ich ostateczny rezultat.

Umowę zlecenia zgłasza się do ZUS, korzystając z formularzy ZUS ZUA oraz ZUS ZZA. Należy pamiętać, że umowa zlecenia jest w pełni oskładkowana i należy od niej odprowadzić składki do ZUS-u. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że pracodawca opłaca je w pełnej wysokości, jeśli jest jedyną osobą zatrudniającą danego pracownika. Wówczas wynoszą one:

• Ubezpieczenie emerytalne - 19,52 proc. podstawy wymiaru składki;
• Ubezpieczenie rentowe - 8 proc. (6,5 proc. przez zleceniodawcę i 1,5 proc. przez zleceniobiorcę);
• Ubezpieczenie wypadkowe - dla płatników zatrudniających do 9 osób wynosi 1,67 proc.;
• Ubezpieczenie zdrowotne (9 proc.) - w całości opłacane przez zleceniodawcę.

Warto również pamiętać, że jeśli pracodawca podpisze umowę zlecenie z emerytem lub rencistą, to zasady dotyczące składek ZUS będą wyglądały nieco inaczej. Wynika to z tego, że emeryci są zwolnieni z części składek. Nie ma konieczności opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarancyjnych Świadczeń Pracowniczych.

Zleceniobiorcy nie mają obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jeśli są jednocześnie zatrudnieni na pełny etat na podstawie umowy o pracę. Sytuacja wygląda jednak nieco inaczej, jeśli podpisaliśmy umowę zlecenia z własnym pracodawcą. Wówczas opłacanie tych składek jest obowiązkowe.

Za sprawą najnowszego rozporządzenia Rady Ministrów od 1 stycznia 2024 roku minimalna stawka godzinowa dla umów zlecenia wynosi 27,70 zł/brutto, a od 1 lipca 2024 będzie wynosiła 28,10 zł/brutto. Oznacza to, że kwoty netto (na rękę) wyniosą odpowiednio 21,75 zł oraz 22,07 zł. Bez składki chorobowej ich wysokość to: 22,37 zł i 22,70 zł.

W porównaniu do roku 2023, w którym minimalna stawka godzinowa wynosiła 23,50 brutto oraz 18,45 netto, od stycznia 2024 roku kwota brutto wzrosła o 4,20 zł, a kwota netto o 3,30 zł.

Umowa o dzieło zobowiązuje wykonawcę do wykonania dzieła, które będzie miało mierzalny rezultat. Może ono mieć postać materialną lub niematerialną i dotyczyć stworzenia, naprawienia lub rozbudowania czegoś. Oznacza to, że efekt takiej umowy zawsze będzie przewidywalny. Wykonawca zobowiązuje się do serii powtarzających się czynności bez względu na to, jaki będzie ich rezultat.

Od umowy o dzieło nie ma obowiązku opłacania składek ZUS na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Pracownicy zatrudnieni w oparciu o taką umowę nie mają prawa do ubezpieczeń emerytalnych, rentowych, wypadkowych i zdrowotnych. Umowa o dzieło musi być jednak oficjalnie zgłoszona do ZUS przez pracodawcę będącego płatnikiem składek w terminie do 7 dni od jej zawarcia. Należy to zrobić, korzystając z formularza RUD i przekazać dokument elektronicznie przez PUE ZUS.

Jeśli jednak pracodawca zawarł umowę o dzieło ze swoim pracownikiem, z którym również podpisał umowę o pracę, to będzie musiał odprowadzić wszystkie obowiązkowe składki ZUS, identycznie jak w przypadku umowy o pracę.

Wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej musi być potwierdzone rachunkiem, który jest podstawą do rozliczenia płatności przez pracodawcę. Dla umów, których wynagrodzenie nie przekracza 200 zł, stosuje się 12 proc. stawkę podatku dochodowego według zryczałtowanego podatku dochodowego (PIT-8A).

Po zakończeniu roku podatkowego pracodawca jest zobowiązany do złożenia w urzędzie skarbowym deklaracji PIT-8AR. W przypadku zryczałtowanego opodatkowania pracodawca nie musi przygotowywać rocznej deklaracji PIT-11 dla pracownika i urzędu skarbowego, o ile inne wypłaty pracownika były rozliczane na zasadach ogólnych.

Przychody z umów o dzieło są opodatkowane według stawki podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), która wynosi 12 proc.  Warto jednak zaznaczyć, że ta stawka wzrasta do 32 proc. w chwili, w której dochód przekroczy drugi próg podatkowy, czyli 120 tys. zł. Co ważne, wykonawca ma prawo odliczyć koszty uzyskania przychodu, jeśli miały one na celu pokrycie wydatków związanych z realizacją umowy o dzieło.

Przeczytaj również:

"Nie stać nas na 4 dni pracy w tygodniu" - mówią pracodawcy. Podają powody

Coraz mniej Ukraińców pracuje w Polsce. Najnowsze dane to potwierdzają

Wszyscy Polacy przejdą na etat? "Ochrona pracowników coraz bliżej"