Paszport potrzebny nawet w Europie. Niektórzy zapłacą kilkaset złotych. Różnice są ogromne

Paszport to nie tylko dokument umożliwiający podróże poza granice kraju, ale również istotne potwierdzenie tożsamości, które może być wymagane także w obrębie Unii Europejskiej i strefy Schengen. Choć obywatele tych państw często korzystają z dowodów osobistych, paszport może okazać się niezbędny w przypadku podróży do krajów spoza strefy. Proces wyrabiania paszportów w Polsce wymaga ponadto uiszczenia opłat, których wysokość uzależniona jest od wielu czynników, takich jak wiek, status społeczny czy rodzaj wniosku. 

Obywatele Unii Europejskiej mogą swobodnie podróżować po krajach Schengen, używając jedynie dowodu tożsamości zamiast paszportu. Należy jednak pamiętać, że niektóre europejskie państwa mogą wymagać paszportu - mowa o krajach spoza UE, takich jak Wielka Brytania. Dodatkowo, wiele krajów wymaga, by paszport był ważny przez co najmniej 3 miesiące po planowanej dacie wyjazdu. Przed podróżą zawsze warto sprawdzić szczegóły dotyczące wymagań paszportowych, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek. 

Zanim złożymy wniosek o paszport, warto zapoznać się z obowiązującymi opłatami. W zależności od wieku, stanu zdrowia i statusu społecznego, kwoty te mogą się znacznie różnić. Jakie są aktualne stawki? 

Opłatę paszportową można uiścić na dwa sposoby: 

• kartą płatniczą - bezpośrednio u pracownika punktu paszportowego, w momencie składania wniosku;
• przelewem bankowym - na konto danego Urzędu Wojewódzkiego, w tytule wpisując "opłata paszportowa - imię i nazwisko".

Sama wysokość opłat paszportowych jest zróżnicowana. To, ile zapłacimy za wyrobienie paszportu, zależy od wieku wnioskodawcy oraz jego statusu społecznego. 

Pełną opłatę, a więc 140 zł, uiścić muszą osoby pełnoletnie do ukończenia 70. roku życia, nie posiadające uprawnień do obniżenia opłaty. Obniżone progi opłat za paszporty są zróżnicowane. Kształtują się one następująco: 

• 15 zł - małoletni do 12. roku życia posiadający ważną Kartę Dużej Rodziny,
• 30 zł - małoletni do 12. roku życia,
• 35 zł - osoby posiadające Kartę Dużej Rodziny (w tym uczniowie, studenci do 25. roku życia oraz dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności),
• 70 zł - osoby małoletnie między 12. a 18. rokiem życia oraz inne uprawnione osoby, takie jak rodzice, emeryci, osoby niepełnosprawne czy żołnierze. 

Niemniej nie wszyscy muszą płacić pełną opłatę paszportową. Zwalnia się z niej osoby, które: 

• mają ukończone 70 lat,
• korzystają z pomocy społecznej w związku z długotrwałym leczeniem za granicą,
• muszą wymienić paszport z powodu błędnej personalizacji lub wady technicznej dokumentu.

Jak wyjaśnia Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki, warto wiedzieć również to, iż opłaty za paszport tymczasowy i drugi paszport to także opłaty różniące się wysokością. Za paszport tymczasowy zapłacimy bowiem tylko 30 zł, a w przypadku wnioskowania o wydanie drugiego paszportu (w trybie art. 46 ustawy o dokumentach paszportowych) zapłacimy aż 280 zł. Dokument ten wydawany w szczególnych przypadkach, takich jak częste podróże służbowe. 

Po złożeniu wniosku o paszport lub paszport tymczasowy, opłata za dokument nie podlega zwrotowi, nawet jeśli zrezygnujemy z ubiegania się o paszport na późniejszym etapie. Ponadto, jeśli mamy prawo do różnych ulg w opłatach, przysługuje nam tylko jedna ulga, która może zostać wybrana według uznania. Zatem zanim zdecydujemy się na wizytę w punkcie paszportowym, warto zorientować się, która opcja opłat paszportowych będzie dla nas najkorzystniejsza.

Uzyskanie paszportu wiąże się z kilkoma prostymi formalnościami. Aby rozpocząć proces, należy udać się do odpowiedniego urzędu, zwykle Wydziału Spraw Obywatelskich lub powiatowego urzędu, i złożyć wniosek paszportowy. Złożenie wniosku o paszport jest możliwe tylko osobiście, nie można zrobić tego online. Do wniosku należy dołączyć dowód tożsamości, zdjęcie paszportowe (35x45 mm), a w przypadku pierwszego paszportu lub zmiany danych, także dodatkowe dokumenty, jak akt urodzenia.

Wydanie paszportu wiąże się ze wspomnianymi wyżej opłatami. Standardowy czas oczekiwania na paszport to 2-4 tygodnie, jednak w razie potrzeby można skorzystać z opcji ekspresowej, a na stronie rządowej znaleźć można informację, że najlepszą opcją w tym przypadku jest skorzystanie z szybkiego paszportu tymczasowego. "W punktach wyrabiania paszportów tymczasowych na lotniskach można ubiegać się nie wcześniej niż 2 dni robocze przed wylotem pod warunkiem, że liczba osób oczekujących na wyrobienie paszportu w związku z wylotem tego samego dnia, pozwoli na przyjęcie wniosku" - wyjaśnia MSWiA.

W dniu składania wniosku pobierane są odciski palców. Po upływie ustalonego czasu paszport można odebrać osobiście w urzędzie lub zdecydować się na wysyłkę na wskazany adres, ale jest to opcja przeznaczona dla "szczególnie uzasadnionych przypadków" i skierowana jest głównie w stronę Polaków mieszkających za granicą. Co do zasady, paszport trzeba odebrać osobiście w urzędzie, a w przypadku wysłania dokumentu pocztą konieczne jest samodzielnie potwierdzenie odbioru paszportu i aktywowanie go online, gdyż w przeciwnym wypadku dokument nie jest ważny. "Istnieje ryzyko zagubienia paszportu przez pocztę czy niedoręczenia przesyłki - najczęściej w skutek podania niedokładnego lub nieczytelnego adresu; urzędy konsularne nie odpowiadają na zagubienie przesyłek przez Royal Mail" - czytamy w ostrzeżeniu skierowanym dla Polaków korzystających z opcji wysyłki paszportu na terenie Wielkiej Brytanii.

Przed podróżą warto jednak sprawdzić, do kiedy ważny jest nasz paszport, ponieważ wiele krajów wymaga, aby były to co najmniej 3 miesiące po planowanej dacie wyjazdu. Co ważne, jeśli chcesz sprawdzić ważność swojego paszportu lub dowiedzieć się, czy zgubiony dokument został unieważniony, możesz to zrobić online. Masz możliwość sprawdzić ważność paszportu innej osoby, na przykład dziecka lub kogoś, z kim zawierasz umowę. Usługa jest dostępna dla osób posiadających profil zaufany lub e-dowód, które umożliwiają potwierdzenie tożsamości w internecie. 

Przed skorzystaniem z tej całkowicie darmowej usługi, przygotuj login i hasło do profilu zaufanego, telefon komórkowy lub e-dowód, a także serię i numer paszportu, które znajdziesz na stronie z danymi osobowymi w dokumencie. Następnie kliknij przycisk "Sprawdź dokument paszportowy", zaloguj się i wprowadź wymagane dane. Otrzymasz natychmiastową odpowiedź, którą możesz pobrać w formacie PDF. Trzeba jednak pamiętać, że wydruk nie jest dokumentem urzędowym.

Agata Jaroszewska