Czy zachowek podlega przedawnieniu? W drodze po spadek lepiej nie zwlekać

Zachowek jest to rekompensata zastępująca spadek. Jeśli bliski zmarłego nie został uwzględniony w testamencie, to może wystąpić przeciwko spadkobiercy. Ten miałby zapłacić mu część wartości udziału spadkowego, która należałaby się bliskiemu w przypadku dziedziczenia ustawowego.

Na zachowek może liczyć jedynie najbliższa rodzina. Według art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego przysługuje on:

• zstępnym (dzieci, dzieci przysposobione, wnuki);
• małżonkowi;
• rodzicom spadkodawcy.

Co istotne, jeśli zstępny spadkodawca żyje, to dalsi zstępni nie mają prawa do otrzymania zachowku. Nie ma go również rodzeństwo spadkodawcy. Ani brat, ani siostra zmarłego nie może ubiegać się o zachowek.

Zachowek otrzymuje się w wysokości połowy wartości udziału spadkowego, który otrzymałaby osoba uprawniona. Jednakże jego wartość może być wyższa. Jeśli osoba ubiegająca się o zachowek jest:

• małoletnia,
• trwale niezdolna do pracy,

to może żądać aż 2/3 wartości majątku zmarłego. Sprawa może być rozwiązywana samodzielnie, czyli polubownie. Wówczas obie strony godzą się na tego typu działanie i spadkobierca przyjmuje roszczenia upoważnionego. Jeśli jednak pojawiają się spory, sprawę o roszczenia do zachowku można skierować do sądu.

Zachowek ulega przedawnieniu, ze względu na swój majątkowy charakter. Jeśli więc chcemy otrzymać rekompensatę, nie należy czekać zbyt długo. Wówczas bezpowrotnie możemy utracić do niej prawa.

Według art. 1007 § 1 roszczenia osoby uprawnionej do zachowku przedawniają się z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu. Po tym czasie nie można się już ubiegać o zapłatę.

Również po tym czasie przedawniają się roszczenia spadkobierców dotyczące zachowku. Mogą one dotyczyć zmniejszenia zapisów zwykłych i poleceń.

Nie ma określonego czasu na odebranie zachowku od spadkobiercy. Co więcej, nie ma także określonego terminu, w którym pieniądze miałyby być wypłacone. Powinien on to jednak zrobić niezwłocznie po wezwaniu do zapłaty przez osobę uprawioną.

Zachowek nie należy się przede wszystkim, jeśli żyje zstępny spadkodawcy. W takim wypadku żaden z dalszych zstępnych jak wnuki czy prawnuki nie ma prawa do ubiegania się o rekompensatę. Nie będzie się on również należeć, jeśli:

• spadkobierca został wydziedziczony w testamencie;
• osoby zostały uznane przez sąd niegodne dziedziczenia;
• spadek został odrzucony;
• spadkobierca zawarł ze spadkodawcą umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia;
• spadkodawca przed śmiercią wystąpił o rozwód lub separację z winy małżonka, a żądanie miało uzasadnienie;
• spadkobierca żył w separacji ze spadkodawcą.

Zachowek nie należy się także rodzeństwu spadkodawcy. Nie może więc ono ubiegać się o wypłacenie rekompensaty.

Zobacz również:

Czy darowizna chroni przed zachowkiem? To powinieneś wiedzieć o prawie do zachowku

Co to jest zachowek po rodzicach i kto może go dostać?

Spadek u notariusza. Co to jest akt poświadczenia dziedziczenia i jak go załatwić?