Art. 113 ustawy o VAT. Jak zwolnienie z podatku wygląda w praktyce?

Zwolnienie z podatku VAT rozróżnia się na dwa rodzaje: zwolnienie podmiotowe, które przysługuje podatnikom ze względu na limit sprzedaży oraz zwolnienie przedmiotowe, które przysługuje ze względu na rodzaj wykonywanej działalności.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT podmiotowe zwolnienie z podatku VAT przysługuje przedsiębiorcom, których wartość opodatkowanej sprzedaży nie przekroczyła 200 000 zł w ubiegłym roku podatkowym, przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Dodatkowo do limitu kwoty podatku nie wlicza się:

●      wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i sprzedaży wysyłkowej z kraju oraz na terenie kraju,

●      odpłatnej sprzedaży towarów i usług zwolnionych przedmiotowo z VAT, z wyjątkiem m.in. transakcji związanych z nieruchomościami, usług ubezpieczeniowych oraz innych usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,

●      odpłatnej sprzedaży towarów zaliczonych do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.  

Z podmiotowego zwolnienia z VAT-u mogą również skorzystać przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają działalność. W takiej sytuacji zwolnieniu podlega sprzedaż opodatkowania, jeśli jej wartość w danym roku nie przekroczy kwoty w/w limitu.

Jeśli rozpoczynasz działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego, to nie musisz rejestrować się do VAT-u, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży w twoim przypadku nie przekroczy 200 000 zł, w proporcji do okresu sprzedaży w twojej firmie. Aby obliczyć tę proporcję, należy pomnożyć liczbę dni od rozpoczęcia działalności do końca roku przez obowiązujący limit, czyli 200 000 zł. Otrzymaną liczbę następnie należy podzielić przez liczbę dni w roku.

Przykład: Pan Marek rozpoczął prowadzenie działalności 1 lipca 2023 r., a więc do końca roku pozostało 183 dni. 200 000 zł x 183 dni/365 = 100 273,97 zł. Wobec tego Pan Marek powinien zarejestrować się do VAT-u, gdy sprzedaż w jego firmie przekroczy 100 273,97 zł.

Warto dodatkowo wspomnieć, że przedsiębiorcy, którzy spełniają warunki umożliwiające skorzystanie ze zwolnienia z podatku VAT, mogą jednak dobrowolnie zarejestrować się do VAT-u na formularzu VAT-R. Rejestracji należy dokonać przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towarów lub usług objętych podatkiem VAT.

Na podstawie ustawy o VAT wyróżnia się tzw. zwolnienie przedmiotowe z VAT-u, które dotyczy usług w zakresie opieki medycznej służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Zwolnienie to dotyczy również dostaw towarów i świadczenia usług ściśle związanych z usługami medycznymi, wykonywanych w ramach działalności leczniczej oraz podmiotów leczniczych.

Zgodnie z powyższym przedmiotowe zwolnienie z VAT-u będzie obowiązywać m.in. lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarki, położne, psychologów oraz inne osoby wykonujące zawód medyczny, które spełnią w/w przesłanki.

Ponadto przedmiotowe zwolnienie z VAT-u ma także zastosowanie do:

●      usług prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym itd.,

●      usług nauczania języków obcych,

●      usług finansowych, w tym m.in. zarządzanie funduszami, usługi ubezpieczeniowe itp.

Przedsiębiorcy, którzy zgodnie z art. 113 ustawy o VAT spełniają warunki dające im prawo do zwolnienia z VAT-u, nie muszą podejmować żadnych czynności ani składać żadnych deklaracji. Zwolnienie z VAT-u przysługuje im z mocy prawa.

Jeżeli przedsiębiorca chce, może oczywiście złożyć taki dokument do właściwego urzędu skarbowego i wówczas naczelnik US zarejestruje go jako podatnika zwolnionego z VAT-u.

Zwolnienie z podatku VAT nie przysługuje przedsiębiorcom, których roczna sprzedaż w poprzednim roku podatkowym przekroczyła 200 000 zł. W takim przypadku przedsiębiorca musi zarejestrować się jako czynny podatnik VAT poprzez złożenie formularza VAT-R do właściwego urzędu skarbowego. Rejestracja do VAT powinna nastąpić przed dniem, w którym stracisz prawo do zwolnienia, przekraczając 200 000 zł obrotu.

Zgodnie z ustawą zwolnienia z VAT-u nie stosuje się również do podatników dokonujących dostaw m.in.:

●      towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,

●      towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych, samochodów osobowych),

●      terenów budowlanych,

●      nowych środków transportu,

●      budynków, budowli i ich części, o których mowa w ustawie,

●      hurtowych i detalicznych części oraz akcesoriów do pojazdów samochodowych, oraz motocykli,

●      innych towarów, takich jak np. preparaty kosmetyczne, urządzenia elektryczne, komputery, maszyny, urządzenia itd.

Zwolnienia nie stosuje się także do podatników świadczących m.in. usługi prawnicze, w zakresie doradztwa z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, usługi jubilerskie oraz podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Zgodnie z Ustawą o VAT podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku VAT poprzez przekroczenie limitu obrotów lub dobrowolnie z niego zrezygnował (samodzielnie zarejestrował się do VAT-u), może ponownie skorzystać ze zwolnienia nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub z niego zrezygnował.

Drugim warunkiem powrotu do zwolnienia z VAT-u jest również wymóg dotyczący limitu obrotu, mianowicie nieprzekroczenie w poprzednim roku podatkowym wartości sprzedaży wynoszącej więcej niż 200 000 zł.

Podsumowując, jeżeli chcesz ponownie skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT, możesz to zrobić dopiero po upływie pełnego roku od końca roku, w którym utraciłeś prawo do zwolnienia lub z niego zrezygnowałeś.

WG