Podatek od spadków i darowizn. Nie każdy musi go płacić, niedługo wyższe progi

Jak uniknąć podatku od darowizny? Obdarowani są zobowiązani do opłacenia odpowiedniej kwoty po uzyskaniu darowizny. Prawo wskazuje, że podatek od darowizny płacić muszą ci, którzy nabyli własność praw majątkowych lub rzeczy w drodze darowizny czy też z polecenia darczyńcy. Ale to samo prawo otwiera drogę do niepłacenia taksacji.

Wspomnianą furtką, która pozwala ominąć podatek od darowizny, jest próg kwotowy dotyczący darowizny. Obowiązek płacenia podatku od darowizny powstaje wyłącznie w momencie przekroczenia przez wartość darowizny wyznaczonego w złotych określonego pułapu finansowego. Stawki są różne w zależności od grupy podatkowej, do której należy obdarowany.

Grupy podatkowe są trzy, a trafienie do jednej z nich zależy od stopnia spokrewnienia obdarowanego z darczyńcą. Odpowiednie stawki prezentują się następująco:

1. grupa - 10 434 zł,
2. grupa - 7 878 zł,
3. grupa - 5 308 zł.

Do pierwszej grupy zaliczają się teściowie, zięć oraz synowa darczyńcy. Drugą grupę tworzą natomiast osoby, które względem osoby przekazującej darowiznę są chociażby ciotką lub wujem, bratową czy szwagrem. Natomiast trzecia grupa podatkowa składa się z osób niespokrewnionych i niespowinowaconych z osobą przekazującą darowiznę. To na przykład znajomi, przyjaciele, rodzina macochy czy ojczyma. Jak widać więc w liczbach, najkorzystniej jest być w grupie pierwszej, ponieważ wówczas mamy największy próg pozwalający uniknąć podatku od darowizny.

Podany wyżej przykład na to, jak uniknąć podatku od darowizny wskazuje jednak, że jest tylko pewna przestrzeń na to, by nie zapłacić taksacji. Przekroczenie wskazanych wyżej progów skutkuje naliczeniem opłaty, ale nie sposób wskazać jednej kwoty, która zawsze obowiązuje.

Podatek od darowizny jest bowiem naliczany według odpowiednich stawek i kwot zależnych od wartości przekazywanej darowizny i tego, jak wysoko wykroczyła ona poza próg przynależny każdej grupie podatkowej. Odpowiednie kwoty podatku od darowizny wskazaliśmy w jednym z wcześniejszych artykułów.

Formalnie do pierwszej grupy podatkowej w wypadku prawa dotyczącego podatku od darowizny należą także osoby, których określa się członkami zerowej grupy podatkowej. To najbliższa rodzina darczyńcy i to właśnie członkowie tego kręgu nie muszą płacić podatku od darowizny w żadnym wypadku - niezależnie od tego, czy przekazywana jest limuzyna, pałac czy prywatny odrzutowiec.

Do zerowej grupy podatkowej zaliczają się więc małżonek, dziecko, rodzic, wnuk, wnuczka, rodzeństwo, dziadek, babcia, pasierb, ojczym, macocha i teściowie. Podatnicy ci nie muszą odprowadzać żadnego podatku z tytułu darowizny, ale pod warunkiem, że w urzędzie skarbowym złożą odpowiednie oświadczenie dotyczące uzyskania darowizny. Chodzi o druk SD-Z2. Na jego złożenie podatnik ma pół roku. 

Podatek od darowizny opłacić musi obdarowany. Po stronie darczyńcy nie ma żadnego obowiązku podatkowego wynikającego z przekazania darowizny. Na sprawy związane z opłaceniem podatku od darowizny jest 1 miesiąc od powstania obowiązku podatkowego.

W pierwszej kolejności należy przekazać urzędowi skarbowemu dokumenty, które wskazują, co dostaliśmy, a także papiery poświadczające, że darczyńca był właścicielem przekazywanych dóbr. Potrzebna jest także dokumentacja wskazująca, w jakim stopniu jesteśmy spokrewnieni. Jest to konieczne do ustalenia przez fiskusa grupy podatkowej.

Załatwienie tych formalności skutkuje otrzymaniem decyzji o wysokości podatku i urzędzie skarbowym, w którym mamy go uregulować. Następnie mamy 14 dni na opłacenie podatku od darowizny.

Na koniec warto wspomnieć, że od 1 lipca 2023 r. zmienią się jednak kwoty wolne:

Dla pierwszej grupy podatkowej wzrośnie ona do 36 120 zł; dla drugiej - do 27 090 zł a dla trzeciej - do 5733 zł.

Wszystkie progi dotyczą darowizn otrzymanych w ciągu pięciu lat od jednej osoby. 

Przemysław Terlecki