Kosmiczne zarobki czy ziemska rzeczywistość? Oto ile zarabiają astronauci

Zarobki astronautów to temat nie tylko interesujący, ale też często owiany tajemnicą. Praca w kosmosie wymaga wyjątkowych kwalifikacji, ogromnego doświadczenia oraz poświęcenia, co znajduje odzwierciedlenie w wynagrodzeniach, które znacznie różnią się w zależności od kraju i agencji kosmicznej. Systemy płacowe w NASA, ESA, JAXA czy Roskosmosie są zróżnicowane i odzwierciedlają specyfikę krajowych struktur państwowych, zakres odpowiedzialności astronautów oraz finansowe możliwości poszczególnych agencji. Ile naprawdę zarabiają astronauci na całym świecie? Sprawdzamy listę płac bazując na oficjalnych danych i dokumentach państwowych.

Jak wyglądają zarobki astronautów w największych agencjach kosmicznych? Przyjrzymy się NASA (USA), ESA (Europa), Roskosmos (Rosja), JAXA (Japonia), ISRO (Indie) oraz POLSA, która pełni w Polsce rolę koordynatora współpracy międzynarodowej. Bazując na oficjalnych dokumentach i danych, pokażemy, ile zarabiają astronauci na różnych etapach kariery i w różnych częściach świata.

Astronauci NASA zatrudnieni są jako pracownicy federalni Stanów Zjednoczonych, a ich zarobki ustalane są według powszechnie obowiązującego systemu płac General Schedule (GS). Ten sam system dotyczy większości urzędników cywilnych pracujących na rzecz rządu USA. 

• Poziom GS-12: ok. 70 000-95 000 USD rocznie brutto,
• Poziom GS-13/14: ok. 85 000-125 000 USD rocznie brutto, 
• Wyższe stanowiska (SES): do 150 000 USD i więcej.

Zarobki zależą również od miejsca zatrudnienia - w Houston (gdzie znajduje się Johnson Space Center) obowiązują dodatki związane z kosztami życia. Jak podaje oficjalna strona NASA Careers, oprócz pensji astronauci mogą liczyć na szeroki pakiet świadczeń zdrowotnych, emerytalnych i urlopowych.

Astronauci wywodzący się z armii USA, jak komandorzy marynarki wojennej lub generałowie sił powietrznych, otrzymują wynagrodzenia zgodne z wojskowymi tabelami. Na przykład komandor Matthew Dominick otrzymuje rocznie około 98 395 USD, a generał brygady Raja Chari - nawet 127 667 USD, zgodnie z danymi publikowanymi przez InvestGuiding.

Jak wynika z informacji opublikowanych w marcu 2025 roku przez magazyn "People", doświadczeni astronauci tacy jak Butch Wilmore i Suni Williams - którzy łącznie spędzili 286 dni na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej - zarabiają od około 100 000 do 155 000 dolarów rocznie. Pensje początkujących astronautów, zatrudnianych zwykle na poziomie GS-12 lub GS-13, zaczynają się od ok. 70 000 dolarów i mogą sięgać 110 000 dolarów w zależności od doświadczenia i stażu. 

Dodatki finansowe są symboliczne. Astronauci nie otrzymują klasycznych nadgodzin, nawet podczas wielomiesięcznych misji kosmicznych. Jak podkreśliła była astronautka Cady Coleman w rozmowie cytowanej przez "People", dodatki obejmują m.in. niewielkie diety w wysokości 4 dolarów dziennie na drobne wydatki podczas misji, co przy długich pobytach na orbicie może sumować się do kilku tysięcy dolarów. 

Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) przydziela astronautom jednolite stanowiska i poziomy (od B2 do A6), jednak ostateczne wynagrodzenie różni się znacząco w zależności od kraju, w którym zatrudniony jest dany astronauta. Jak czytamy w oficjalnym dokumencie ESA "Table of Staff Salaries", pensje są wyrażone w kwotach netto (po odliczeniu podatków) i zróżnicowane w zależności od lokalnych kosztów życia i przelicznika walutowego. 

Przykładowe zarobki miesięczne netto: 

• Poziom B2 (najniższy, np. w trakcie szkolenia):
  - Niemcy: 3651 EUR,
  - Holandia: 3321 EUR,
  - Hiszpania: 2657 EUR.

• Poziom A1 (po ukończeniu szkolenia podstawowego):
  - Francja: 4999 EUR,
  - Niemcy: 4877 EUR,
  - Włochy: 3854 EUR.

• Poziom A3 (średnie doświadczenie, np. przed misją):
  - Niemcy: 7688 EUR,
  - Belgia: 6867 EUR,
  - Hiszpania: 6418 EUR.

• Poziom A6 (najwyższy stopień, dla weteranów misji):
  - Francja: 12 538 EUR,
  - Niemcy: 12 226 EUR, 
  - Holandia: 12 095 EUR,
  - USA (pracujący z ESA): 14 169 USD.

Zgodnie z informacjami zawartymi w tym samym dokumencie, ESA oferuje też dodatki rodzinne, wsparcie relokacyjne, pokrycie kosztów edukacji dzieci, a także ubezpieczenia zdrowotne i emerytalne.

Wynagrodzenia rosyjskich kosmonautów, zgodnie z doniesieniami rosyjskich mediów takich jak TASS, są znacznie niższe niż w przypadku astronautów ESA czy NASA: 

• Pensja bazowa: ok. 120 000-150 000 RUB miesięcznie (~1500-1900 USD) 
• Z dodatkami: nawet 2500-3000 USD miesięcznie 

Kosmonauci mogą liczyć także na emerytury przyznawane po zakończeniu służby. Pensje kosmonautów w Roskosmosie są uzupełniane o różnorodne premie i dodatki, które mogą znacznie zwiększyć całkowite wynagrodzenie. Na przykład, kosmonauci otrzymują jednorazowe nagrody pieniężne za każdy odbyty lot, a także dodatki za długoletnią służbę, szkolenia czy dodatkowe umiejętności. Po odbyciu trzech lub więcej lotów ich miesięczna pensja może wzrosnąć o dodatkowe 120 proc. Mimo że pensje kosmonautów w Roskosmosie są niższe niż w innych agencjach kosmicznych, zawód ten w Rosji nadal cieszy się dużym prestiżem.

Japońska agencja kosmiczna JAXA wynagradza astronautów zgodnie z państwowym systemem płac dla urzędników. Początkujący astronauci zarabiają od 5 do 6 mln jenów rocznie (45-55 tys. USD), a doświadczeni mogą otrzymać nawet do 9 mln jenów (około 82 tys. USD). Dodatkowe premie są przyznawane za udział w misjach i odpowiedzialność. 

Na maj 2025 roku JAXA ma siedmioro aktywnych astronautów, w tym doświadczonych lotników oraz dwóch nowych członków, którzy przeszli certyfikację w 2024 roku po intensywnym szkoleniu. Według "Asahi Shimbun" nowi astronauci zostali wybrani spośród ponad 4 tysięcy kandydatów. JAXA aktywnie uczestniczy w misjach na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej oraz przygotowuje się do programu Artemis, mającego na celu powrót ludzi na Księżyc. Japonia planuje wysłać dwóch astronautów i dostarczyć księżycowy łazik, rozwijany we współpracy z Toyotą. 

Mimo niższych zarobków w porównaniu do NASA czy ESA, praca astronauty w Japonii cieszy się dużym prestiżem. Agencja stawia też na większą różnorodność, rezygnując z wymogu wykształcenia naukowego przy rekrutacji. 

Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych (ISRO) intensywnie rozwija swój własny program lotów załogowych, znany jako projekt Gaganyaan, który ma na celu wysłanie pierwszych indyjskich astronautów na niską orbitę okołoziemską. Rekrutacja przyszłych lotników odbywa się głównie spośród personelu wojskowego, co wynika z potrzeby posiadania kandydatów o wysokiej sprawności fizycznej, odporności psychicznej oraz doświadczeniu w trudnych warunkach operacyjnych.

Zgodnie z oficjalnymi danymi rządowymi oraz analizami mediów, roczne wynagrodzenie astronautów ISRO mieści się w przedziale od około 600 000 do 1 200 000 rupii indyjskich, co przekłada się na około 7000-14 000 dolarów amerykańskich. Do podstawowej pensji często dochodzą dodatkowe premie i benefity, które zależą od stopnia wojskowego oraz udziału w misjach kosmicznych.

Choć te zarobki są zdecydowanie niższe w porównaniu do wynagrodzeń astronautów w agencjach takich jak NASA, ESA czy JAXA, warto zauważyć, że w Indiach wartość nabywcza tych kwot jest stosunkowo wysoka. Oznacza to, że astronauta ISRO może utrzymać wygodny poziom życia na tle lokalnej gospodarki, choć różnice między systemami płacowymi odzwierciedlają także odmienne możliwości budżetowe i priorytety poszczególnych agencji kosmicznych. 

Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) to stosunkowo młoda instytucja, która obecnie nie prowadzi własnych załogowych programów kosmicznych. W praktyce oznacza to, że nie posiada dedykowanego systemu wynagrodzeń dla astronautów, ponieważ - jak na razie - nie zatrudnia własnych lotników kosmicznych. Jedynym polskim astronautą w praktyce pozostaje Sławosz Uznański, który jest członkiem korpusu astronautów Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Polska, jako kraj członkowski ESA, współpracuje ściśle z europejską agencją, co oznacza, że wynagrodzenie astronauty z Polski jest regulowane przez system płac ESA, a nie POLSA. 

Dla porównania, wynagrodzenia pracowników POLSA oscylują na poziomie od około 6000 do 15 000 zł brutto miesięcznie, w zależności od stanowiska i doświadczenia, co stanowi standardową płacę w polskich instytucjach publicznych i naukowych. Z kolei wynagrodzenia astronautów ESA są znacznie wyższe i zależą od stopnia oraz stażu pracy. Jak wynika z opublikowanej przez ESA tabeli płac, astronauta na poziomie A1 zarabia około 4999 euro miesięcznie, natomiast najbardziej doświadczeni astronauci, na poziomie A6, mogą liczyć na pensję sięgającą nawet 12 537 euro miesięcznie.

Jak czytamy na oficjalnej stronie rządowej gov.pl, POLSA pełni przede wszystkim funkcję koordynatora międzynarodowej współpracy kosmicznej, koncentrując się na rozwoju polskich technologii i uczestnictwie w projektach europejskich i globalnych. W związku z tym, choć Polska nie ma jeszcze własnego programu astronautycznego, jej reprezentanci korzystają z europejskich struktur i standardów, zarówno pod względem wynagrodzeń, jak i warunków pracy. 

Warto podkreślić, że rozwój sektora kosmicznego w Polsce jest dynamiczny, a plany dotyczące własnych misji załogowych - choć na razie odległe - mogą w przyszłości wpłynąć na tworzenie krajowego systemu wynagrodzeń astronautów. Tymczasem Polska korzysta z doświadczenia i zasobów ESA, co daje jej miejsce w międzynarodowej elicie astronautycznej. 

Choć zawód astronauty jest niemal wszędzie uważany za elitarny, skala wynagrodzeń bywa zaskakująco różna. Na szczycie znajduje się NASA i ESA - zwłaszcza dla astronautów zatrudnionych w Niemczech, Francji czy Holandii. Skromniejsze pensje oferują Rosja i Japonia, a najniższe - Indie. W Polsce nie funkcjonuje jeszcze niezależny program załogowy, więc o krajowej strukturze wynagrodzeń można mówić jedynie pośrednio, przez pryzmat współpracy z ESA.

Agata Jaroszewska