Wcześniejsza emerytura - dla kogo w polskim prawie? Przepisy odnośnie wcześniejszej emerytury wskazują wprost, że możliwość wcześniejszego pobierania świadczenia przysługuje pracownikom, którzy wykonują pracę o szczególnym charakterze lub w trudnych warunkach.
Dla kogo jest wcześniejsza emerytura? Kto może przejść na wcześniejszą emeryturę?
Praca o szczególnym charakterze dotyczy zawodów szczególnie istotnych z punktu widzenia państwa. Chodzi tu zwykle o pracę w służbach mundurowych, jednak przepisy dotyczą także chociażby dziennikarzy czy pracowników kolei.
Z kolei przesłanka wskazująca na szczególne warunki pracy odnosi się zwyczajowo do zawodów, których wykonywanie odbija się na zdrowiu pracowników. Jak można nietrudno zgadnąć sztandarowym przykładem jest praca górnika.
Wcześniejsza emerytura za pracę w trudnych warunkach. Dla kogo?
Polskie prawo wskazuje, że "trudne warunki pracy" to takie, które powodują "przyspieszenie naturalnego procesu zmniejszania sił pracownika poprzez czynniki zewnętrzne". Do grona zawodów o trudnych warunkach możemy wliczyć pracowników zakładów chemicznych, zatrudnionych w hutach czy też górników.
Osoby wykonujące pracę hutnika lub trudniące się pracą w zakładach chemicznych mogą starać się o obniżenie wieku emerytalnego o 5 lat. O takie przyspieszenie emerytury mogą wystąpić jednak po 15 latach pracy. W tym wypadku kobiety przechodzić mogą na świadczenie emerytalne już w wieku 55 lat, a mężczyźni w wieku 60 lat. Na wcześniejszą emeryturę mogą przejść także ratownicy górscy. W ich wypadku warunkiem jest przepracowanie przynajmniej 10 lat w zawodzie.
Jeśli staż został zaliczony, kobiety mogą przechodzić na emeryturę już wieku 50 lat, a mężczyźni w wieku 55 lat. Oznacza to, że praca jako ratownik górski może obniżyć wiek emerytalny o 10 lat.
45 lat i emerytura. Jak uzyskać wcześniejszą emeryturę przed 50. urodzinami?
Szczególnie szybko na emeryturę przejść mogą górnicy. W wypadku osób zajmujących się zawodowo wydobyciem kopalin, aby otrzymać możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę, należy przepracować pod ziemią 5 lat. Jeśli warunki zostaną spełnione i istnieje możliwość udokumentowania pracy jako górnik, kobiety mogą przejść na emeryturę po 20 latach pracy, a mężczyźni po 25 latach trudnienia się zawodem górnika.
Jak wynika z Obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 stycznia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat.
Oznacza to, że jeśli mężczyzna zaczął pracę w górnictwie w wieku 20 lat, przepracował 25 lat, z czego 5 lat pod ziemią, może przejść na emeryturę już w wieku 45 lat. Kobieta w tym samym wypadku może starać się o emeryturę już w zawrotnym wieku 40 lat, tym samym przechodząc na świadczenie emerytalne na 20 lat przed powszechnym wiekiem emerytalnym dotyczącym kobiet.
Praca o szczególnym charakterze. Kto może wcześniej przejść na emeryturę?
W gronie zawodów, które wykonują pracę o szczególnym charakterze, zwykle przykładem są policjanci, strażacy oraz żołnierze. Pracownicy tych zawodów muszą mieć przepracowanych 25 lat, ale aby starać się o przejście na wcześniejszą emeryturę, muszą mieć określony wiek. Zgodnie z zasadami minimalny wiek emerytalny to 55 lat. Dopiero połączenie 25 lat stażu służby i 55 lat zagwarantuje prawo do emerytury.
Szybciej pracę żegnają nie tylko w policji. Jak uzyskać wcześniejszą emeryturę bez munduru?
Do grona pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze zaliczani są również sędziowie, prokuratorzy, pracownicy kolei. Pracownicy tych zawodów również mają prawo do skorzystania ze wcześniejszej emerytury. Jakie są warunki?
W wypadku sędziego lub prokuratora wcześniejsza emerytura jest warunkowana przede wszystkim określonym stażem pracy. W przypadku kobiet mowa o 25 latach, a mężczyźni przepracować muszą 30 lat. W takim wypadku mogą przejść na wcześniejszą emeryturę 5 lat przed powszechnym wiekiem emerytalnym.
Pracownicy PKP i spółek zależnych także mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. W wieku 55 lat mogą to zrobić kobiety, ale z udokumentowanym 20-letnim stażem pracy, a mężczyźni w wieku 60 lat z 25-letnim stażem pracy. To jednak nie wszystko - w obu wypadkach warunkiem jest praca przynajmniej 15 lat na stanowisku kolejarza.
Przemysław Terlecki
