ZUS przyjrzy się przyznanym wakacjom składkowym. "Zaczynamy sprawdzać"

Wakacje składkowe miały być chwilą oddechu dla małego biznesu. Krótkim, jednorazowym wytchnieniem w intensywnym roku prowadzenia działalności. Dla wielu oznaczały ulgę w budżecie i przestrzeń na złapanie płynności. Działały prosto: jeden miesiąc bez składek społecznych. Żadnych wpłat, tylko wniosek przez PUE.

Zainteresowanie? Ogromne. Od listopada 2024 r. ZUS otrzymał ponad 2,25 mln wniosków. Większość - dokładnie 2 149 489 - została rozpatrzona pozytywnie. Niemniej tak duża skala wsparcia pociąga za sobą konieczność kontroli. Jak zaznacza ZUS w najnowszym komunikacie: "środki przeznaczone na pomoc przedsiębiorcom pochodzą z budżetu państwa i stanowią pomoc publiczną, dlatego mamy obowiązek potwierdzić, że przyznaliśmy ją zasadnie".

Z komunikatu opublikowanego w w środę 22 października, jasno wynika, że ZUS rozpoczyna oficjalne kontrole. "Zaczynamy weryfikować pomoc przyznaną przedsiębiorcom w ramach wakacji składkowych" - informuje Zakład. Pierwszym celem są wnioski złożone do końca czerwca 2025 roku, czyli te, które zostały ocenione przed uruchomieniem zautomatyzowanej weryfikacji z KAS.

Od lipca br. ZUS sprawdza na bieżąco przychody zgłoszone przez przedsiębiorców we współpracy z Krajową Administracją Skarbową. Niemniej teraz Zakład wraca do starszych spraw. Celem jest sprawdzenie, czy przedsiębiorcy, którzy już otrzymali zwolnienie, spełnili wszystkie warunki ustawowe.

"W efekcie kontroli będziemy wszczynać postępowania, w których przedsiębiorcy mogą brać czynny udział i składać dodatkowe wyjaśnienia. Postępowanie może się zakończyć odebraniem ulgi (wydaniem decyzji) i koniecznością opłacenia składek wraz z odsetkami za zwłokę za miesiąc, za który wcześniej przedsiębiorca był zwolnieniony" - wyjaśnia ZUS w komunikacie.

Zobacz również:

---

Rolnictwo

Gorzej z ziemniakami i mlekiem. Mięso pomaga rolnikom wyjść na plus

Agata Siwek

---

• Zakaz płacenia gotówką. Znamy już termin
• Przepracowała tylko jeden dzień. Tyle ZUS dał jej emerytury
• Podwójna wypłata 800 plus. Niespodzianka z ZUS w listopadzie

Nie chodzi tu tylko o "zaglądanie w papiery". ZUS podkreśla, że przeprowadzi pełne postępowania administracyjne, w których przedsiębiorcy będą mogli brać czynny udział, składać wyjaśnienia i uzupełniać dokumentację. Jednak stawką jest coś więcej niż jednorazowa pomyłka - jeśli okaże się, że ulga została przyznana niesłusznie, może zostać cofnięta, a przedsiębiorca będzie musiał zapłacić składki wraz z odsetkami za zwłokę.

Zgodnie z informacją z komunikatu, kontrola obejmie m.in.:

• sprawdzenie limitu przychodów w dwóch ostatnich latach przed złożeniem wniosku -nie mógł przekroczyć równowartości 2 mln euro,
• weryfikację liczby osób zgłoszonych do ubezpieczeń - w miesiącu przed wnioskiem nie mogło być więcej niż 10,
• analizę, czy przedsiębiorca był objęty ubezpieczeniami społecznymi choć przez jeden dzień przed miesiącem wnioskowanym,
• ustalenie, czy działalność nie była prowadzona na rzecz byłego pracodawcy w tym samym zakresie co wcześniejszy stosunek pracy.

Dodatkowo, ZUS zastrzega, że sprawdzane będą również ewentualne zmiany schematu ubezpieczeniowego, czyli sytuacje, w których przedsiębiorca mógł zmodyfikować podstawy wymiaru składek, by sztucznie spełnić kryteria.

Jeśli w trakcie postępowania ZUS stwierdzi nieprawidłowości, wyda decyzję o cofnięciu ulgi. To oznacza, że przedsiębiorca będzie musiał opłacić zaległe składki za miesiąc objęty zwolnieniem - razem z odsetkami.

Nie wszystko jednak stracone. Każdy ma prawo odwołać się do sądu od takiej decyzji, a w przypadku trudnej sytuacji finansowej - złożyć wniosek o układ ratalny. ZUS przypomina też, że w każdej placówce działają doradcy ds. ulg i umorzeń, którzy mogą pomóc w przygotowaniu odpowiednich wniosków i rozłożeniu zobowiązań na raty.

Z danych udostępnionych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynika, że od uruchomienia wakacji składkowych w listopadzie 2024 roku do końca września 2025 wpłynęło dokładnie 2 250 787 wniosków RWS. 95,5 proc. z nich zakończyło się pozytywną decyzją o zwolnieniu ze składek.

---

ZUS podał dane na temat liczby przyznanych ulgŹródło danych: ZUS, stan na 15.10.2025 r.materiał zewnętrzny

---

To oznacza, że ponad 2 miliony mikroprzedsiębiorców już skorzystały z tej formy pomocy. Nie powinno więc dziwić, że teraz ZUS uruchamia procedury sprawdzające. Chodzi nie tylko o prewencję, ale również o zabezpieczenie środków publicznych i równość wobec prawa.

---

ZUS podał też konkretne kwoty w ramach wakacji składkowychŹródło danych: ZUS, stan na 15.10.2025 r.materiał zewnętrzny

---

Wprowadzona w 2024 roku ulga umożliwia mikroprzedsiębiorcom zwolnienie z opłacania składek społecznych za jeden, dowolnie wybrany miesiąc w roku. To wsparcie skierowane do firm wpisanych do CEIDG oraz komorników, którzy spełniają określone warunki.

Ulga obejmuje składki:

• emerytalne,
• rentowe,
• wypadkowe,
• Fundusz Pracy,
• Fundusz Solidarnościowy,
• oraz - jeśli przedsiębiorca je opłacał - dobrowolne chorobowe.

Nie obejmuje natomiast składki zdrowotnej, która pozostaje obowiązkowa i musi być zapłacona w terminie - do 20. dnia kolejnego miesiąca.

Choć wakacje składkowe mają być wsparciem dla mikroprzedsiębiorców, nie oznacza to, że każdy właściciel firmy może z nich skorzystać. Ustawodawca wprowadził szereg kryteriów, które mają ograniczyć dostęp do ulgi wyłącznie do najmniejszych podmiotów gospodarczych - takich, które rzeczywiście mogą odczuć różnicę w budżecie dzięki miesięcznemu zwolnieniu z opłat.

ZUS przyznaje ulgę tylko wtedy, gdy przedsiębiorca łącznie spełnia wszystkie warunki formalne. Są one jasno określone w przepisach i obejmują zarówno sytuację bieżącą firmy, jak i jej historię przychodową oraz relacje zawodowe. Oto pełna lista wymogów, które trzeba spełnić:

• Liczba ubezpieczonych: W miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku przedsiębiorca miał zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych lub zdrowotnego nie więcej niż 10 ubezpieczonych (łącznie z samym sobą).
• Podleganie ubezpieczeniu: Przynajmniej przez jeden dzień w miesiącu poprzedzającym miesiąc wskazany we wniosku, przedsiębiorca musiał podlegać (dobrowolnie lub obowiązkowo) ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia działalności.
• Limit przychodów: W jednym z dwóch ostatnich lat przed rokiem złożenia wniosku, roczny przychód z działalności nie przekroczył równowartości 2 mln euro w złotych. Jeśli działalność była zawieszona, a przychodu nie było - warunek również uznaje się za spełniony.
• Brak działalności na rzecz byłego pracodawcy: Przedsiębiorca nie może prowadzić działalności na rzecz byłego pracodawcy, jeśli wykonuje dla niego te same zadania, które wcześniej realizował w ramach umowy o pracę (dotyczy to roku rozpoczęcia działalności i roku poprzedniego).

Spełnienie choćby jednego z tych warunków w sposób niepełny lub niezgodny z rzeczywistością może skutkować odmową przyznania ulgi lub - jak zapowiedział ZUS - cofnięciem zwolnienia po kontroli.

Pod koniec września 2025 r. ZUS udostępnił zmieniony formularz wniosku RWS. Najważniejsza zmiana to uproszczenie wykazywania pomocy de minimis. Przedsiębiorcy nie muszą już szczegółowo podawać organów, kwot i dat udzielonej pomocy. Teraz wystarczy podać łączną kwotę otrzymanej pomocy.

To ułatwienie ma przyspieszyć i uprościć składanie wniosków oraz ograniczyć formalności, bez zmiany zasad rozliczania ulgi.

Ważne jest, by nie przegapić terminów. Przedsiębiorcy, którzy jeszcze nie skorzystali z wakacji składkowych w 2025 roku, mają czas:

• do końca października 2025 r. na wniosek o zwolnienie za listopad,
• do końca listopada 2025 r. na wniosek o zwolnienie za grudzień.

Wnioski złożone w grudniu dotyczą już zwolnienia za styczeń 2026 roku.