Kwestia urlopu w pracy to nie zawsze tylko temat związany z zaplanowaniem grafiku urlopowego wszystkich zatrudnionych w firmie. Wymiar przysługujących dni wolnych jest różny i wynika on nie tylko ze stażu pracy. Część osób ma prawo do dodatkowego urlopu wychowawczego w związku z niepełnosprawnością dziecka. Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymał skargę i widzi zasadność wątpliwości. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na pytania Marcina Wiącka.
Pracodawca wie za dużo o dzieciach pracowników?
Rzecznik Praw Obywatelskich wyjaśnił, iż otrzymał skargę dotyczącą tego, jak wygląda droga do otrzymania dodatkowego urlopu wychowawczego przysługującego osobom, których dzieci zmagają się z niepełnosprawnością. Wskazano na sam fakt przetwarzania danych osobowych dotyczących niepełnosprawności dziecka pracownika przez pracodawcę.
Jak wyjaśnia RPO, w skardze wskazano, że przepisy obligują pracownika, który chce skorzystać z dodatkowego urlopu wychowawczego w związku z niepełnosprawnością dziecka, do dołączenia do wniosku kopii orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka, a orzeczenia takie zawierają dane wrażliwe, które powinny być szczególnie chronione. Osoba, która zdecydowała się szukać pomocy u Marcina Wiącka, wskazała, iż w jej opinii przepisy obowiązujące w tym momencie to przepisy godzące w prawo do prywatności, a także do samej kwestii ochrony danych osobowych dzieci.
Marcin Wiącek podziela stanowisko skarżącej. RPO wyjaśnia, że wątpliwości budzi nie tylko przetwarzanie danych wrażliwych dziecka, ale także okres ich przechowywania i niemożność kwestionowania ich przetwarzania przez dziecko. Do Agnieszki Dziemianowicz-Bąk trafiło specjalne pismo z pytaniem o to, czy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozważa możliwość zmiany przepisów poprzez podjęcie inicjatywy ustawodawczej.
Dokumenty mają charakter dowodowy
Pracownicy liczący na to, że pracodawca straci dostęp do informacji na temat ich dzieci z niepełnosprawnościami, raczej nie mogą liczyć na to, że zmieni się to w najbliższym czasie. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk w odpowiedzi na pytanie Rzecznika Praw Obywatelskich wskazuje na kwestie prawne i fakt, że bez okazania dokumentów trudno orzec o zasadności przyznania dodatkowych dni urlopowych.
"Uprzejmie wyjaśniam, że wszystkie wymagane dokumenty, które należy przedstawić pracodawcy mają charakter dowodowy. Dokumentem stanowiącym podstawę do przyznania dodatkowego urlopu wychowawczego jest kopia prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka, na które ma być udzielony urlop wychowawczy, w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 3 Kodeksu pracy. Zatem z punktu widzenia pracodawcy podstawowym dokumentem poświadczającym niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności dziecka - i w konsekwencji zobowiązującym pracodawcę do udzielenia dodatkowego urlopu wychowawczego - jest ww. kopia prawomocnego orzeczenia" - wyjaśnia w Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.
Niemniej nie zawsze pracownik musi przedstawić dokumenty uprawniające do tego, aby skorzystać z dodatkowego urlopu wychowawczego. W odpowiedzi do RPO, szefowa MRPiPS podkreśla bowiem, że "w przypadku, gdy ujawnione okoliczności w ww. orzeczeniu mogłyby mieć negatywny wpływ na pracownika lub jego dziecko oraz istniałoby zagrożenie ujawnienia danych szczególnie chronionych, pracownik obowiązany jest przedstawić do wglądu pracodawcy kopię prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka, a pracodawca na wniosku lub w notatce służbowej może sporządzić informację o ww. orzeczeniu oraz poświadczyć zapoznanie się z jego treścią".
W dalszej części odpowiedzi ministry czytamy, że w takim przypadku nawet w momencie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w danej firmie to sam pracownik, a nie pracodawca, będzie zobowiązany do okazania ww. orzeczenia, ponieważ kopia orzeczenia stanowi podstawowy dowód udzielenia przez pracodawcę dodatkowego urlopu wychowawczego.
Nie zmienia to jednak faktu - co podkreśla także Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - że pracodawca zobowiązany jest do ochrony wszystkich danych osobowych oraz do zachowania w tajemnicy informacji, o których dowiedział się z dokumentów przedłożonych mu przez pracownika o dodatkowy urlop wychowawczy.
Agata Jaroszewska
