Lira turecka

Lira turecka została wprowadzona w 1923 roku, po utworzeniu Republiki Turcji, zastępując funta osmańskiego. Początkowo była podzielona na 100 kuruşów, a te z kolei na 40 para. 

W 2005 roku przeprowadzono denominację, która miała na celu usunięcie sześciu zer z nominałów w związku z wysoką inflacją. W efekcie na rynek wprowadzono nową lirę turecką (YTL), która w 2009 roku ponownie otrzymała nazwę "lira turecka". 

Przez większość XX wieku lira turecka zmagała się z wysoką inflacją, szczególnie w latach 70. i 80., co prowadziło do znacznego spadku jej wartości. Na początku XXI wieku inflacja była na tyle wysoka, że w obiegu znajdowały się banknoty o nominale 20 milionów lir. 

Wprowadzenie reform i denominacji pozwoliło na pewien czas ustabilizować walutę, jednak problemy z inflacją powróciły w kolejnych latach. 

Lira turecka dzieli się na 100 kuruşów. W obiegu znajdują się zarówno monety, jak i banknoty: 

Na banknotach liry tureckiej widnieją wizerunki Mustafy Kemala Atatürka, założyciela Republiki Turcji, oraz innych postaci historycznych związanych z kulturą, nauką i historią kraju. 

Symbol liry tureckiej to ₺, a jej międzynarodowy kod walutowy to TRY. Symbol wprowadzono w 2012 roku, a jego charakterystyczny wygląd ma nawiązywać do stabilności i wzrostu, choć w praktyce lira boryka się z licznymi problemami ekonomicznymi. 

Lira turecka jest kluczowym elementem funkcjonowania tureckiej gospodarki, która opiera się na takich sektorach jak przemysł, turystyka, rolnictwo i handel. Stabilność liry jest ściśle powiązana z polityką monetarną prowadzoną przez Centralny Bank Turcji. Bank centralny ma za zadanie kontrolować inflację i stabilizować kurs walutowy, jednak jego niezależność bywa kwestionowana, co wpływa na zaufanie inwestorów.

 

W ostatnich latach lira turecka zmaga się z poważnym problemem inflacji, która znacząco obniża wartość waluty. Wysoka inflacja sprawia, że koszty życia w Turcji rosną, co uderza w siłę nabywczą obywateli. Osłabienie liry wpływa również na wzrost kosztów importu, co dodatkowo napędza inflację. 

Słabsza lira ma jednak swoje pozytywne strony, zwłaszcza dla sektora eksportowego i turystyki. Tureckie towary stają się bardziej konkurencyjne cenowo na rynkach międzynarodowych, a dla zagranicznych turystów Turcja jest bardziej atrakcyjna jako cel podróży. W 2022 roku Turcja przyciągnęła miliony turystów, co przyniosło istotne dochody dla gospodarki. 

Jednym z głównych wyzwań dla liry tureckiej jest niestabilność polityczna. W ostatnich latach Turcja doświadczyła licznych kryzysów politycznych, które wpłynęły na zaufanie do jej gospodarki i waluty. Dodatkowo polityka prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana, w tym jego wpływ na decyzje banku centralnego, budzi kontrowersje i obawy inwestorów. 

Tureckie przedsiębiorstwa i rząd zaciągają znaczną część długów w walutach obcych, takich jak dolar amerykański czy euro. W sytuacji, gdy lira traci na wartości, koszty obsługi tego zadłużenia gwałtownie rosną, co stanowi poważne obciążenie dla gospodarki. 

Turcja była wielokrotnie dotknięta kryzysami walutowymi, które prowadziły do gwałtownych spadków wartości liry. Ostatni poważny kryzys miał miejsce w 2018 roku, kiedy lira straciła niemal połowę swojej wartości w stosunku do dolara amerykańskiego. Kryzys ten miał poważne konsekwencje dla gospodarki i życia codziennego obywateli.